Skírnir - 01.01.1974, Side 157

SKÍRNIR
KASTA BRAUÐI ÞÍNU Á VATNIÐ
151
hendi ef nauðsyn býður. En ekki nema nauSsyn bjóSi: ellegar fylg-
ir hann grandvarlega fyrirmynd veruleikans. AtburSarás í ASventu
kemur mestöll heim viS frásögn ÞórSar Jónssonar, einstök at-
vik frásagnarinnar um allt þaS sem verSur til aS tefja Benedikt í
leitinni dag frá degi, fólkiS sem viS þá atburSi kemur, öllu ber
þessu saman í ASventu og I eftirleit. I frásöguþættinum er þaS aS
vísu ekki nema nöfnin tóm, og ekki einu sinni þaS, bara fólk: heiti
og lýsing þeirra SigríSar og Péturs í Botni, Hákonar í Grímsdal og
hans manna, vinnupiltsins frá Fjalli í hrossaleit, Gríms ferjumanns,
allt svo skýrar mannlýsingar svo fáorSar sem þær eru, þaS er allt
Gunnars Gunnarssonar. ÞaS sem á milli ber staSreynda skáldsög-
unnar og hinnar sönnu frásagnar, og kynni aS koma betur á daginn
viS nánari samanburS en hér er fitjaS upp á, þaS horfir einkum
til einföldunar og stílfærslu efnisins, aS því aS öSru leyti óbreyttu,
svo sem þaS aS gististaSir Benedikts í leitinni eru tveir í ASventu
en voru í raun réttri þrír samkvæmt frásöguþættinum. Um hitt eru
nóg dæmi, nákvæma samsvörun beggja frásagna. Þess er tam. getiS
í frásögn ÞórSar Jónssonar aS á fyrsta degi Benedikts eftir aS
hann er orSinn einn í leitinni fann hann enga kind „en sá í einum
stað, aS tóa hafSi grafiS niSur í fönnina, ofan á kindarskrokk“
(44). Þetta gengur eftir í ASventu, en þar varSar þetta eina atvik
miklu meira efni:
Benedikt kom ved dette Fund helt ud af Hum0r og blev ikke glad mere
den Dag. For det her var jo et daarligt Tegn, et skidt Varsel. Og saa var
Aaret i Aar dog en Slags Mindeaar: syv og tyvende Gang - idet at han jo
selv var to Gange syv og tyve Aar. Jo, vist var det et Mærkeaar, idetmindste
for ham. Og saa skulde det gaa saadan. Men han var jo ogsaa kommet uheldigt
af Sted ligefra Begyndelsen. Og her oppe var da heller ikke som ellers, skpnt
der ikke var noget at klage paa Vejr og Fóre. Bjergene stod saa underligt
tavse og mugne omkring ham. Hvad havde han gjort dem? (70).15
Hér er tilfallandi staSreynd söguefnisins aukin nýrri merkingu,
skipaS upp í samhengi sem er tilbúningur Gunnars Gunnarssonar,
skáldskapur hans út af og upp úr staSreyndunum. En hitt er vita-
skuld algengast aS slíkar staSreyndir komi óbreyttar fyrir í AS-
ventu, án þess aS þeim sé lögS nein nýmerking til né út af þeim
lagt, einum sér, á annan hátt. Svo er tam. um loftleysiS í „grýtu“
Benedikts þegar þeir eru nærri kafnaSir (231); gisting hans meS