Skírnir - 01.01.1974, Page 214

208
JAKOB BENEDIKTSSON
SKÍRNIR
því atriði setur höfundur fram nýja skoðun, sem stangast við niður-
stöður Jóns Jóhannessonar. í sem fæstum oröum er niðurstaða
Sveinbjarnar sú að Sturla Þórðarson hafi ekki notað Styrmisbók,
heldur séu Sturlubók og Styrmisbók báðar runnar frá sameigin-
legri heimild (*'X); enn fremur að Melabók sé ekki frá Styrmisbók
runnin, heldur frá annarri gerð, óháðri *X. í þessari glötuðu gerð
(*X) hafi efnisskipun Landnámabókar verið breytt, bætt hafi verið
við frásögnum af kristnum landnámsmönnum o. fl., framar öllu úr
Olafs sögu Tryggvasonar eftir Gunnlaug munk. Þessi breyting hafi
komið inn kristnum sjónarmiðum í Landnámabók og að vissu
marki sögulegum, bæði með því að auka við inngangsköflunum um
fyrstu siglingar til landsins og með því að skeyta Kristni sögu aftan
við, en meginefni hennar ætlar höfundur að hafi staðiö í *X, svo
og í Styrmisbók.
Of langt mál yrði að ræða þessa kenningu í einstökum atriðum,
en það skal tekið fram að hún hefur ekki sannfært mig, þó að því
skuli ekki neitað að hún sé hugsanleg. En að svo komnu máli virð-
ist mér hún ekki vera annað en tilgáta, sem getur skýrt viss atriði,
en lætur aftur á móti öðrum spurningum ósvarað. Ein meginrök-
semd höfundar fyrir kenningu sinni er þátturinn um Asólf alskik,
sem er varðveittur í nokkuð mismunandi gerðum í Sturlubók,
Hauksbók og Ólafs sögu Tryggvasonar hinni mestu. Sveinhjörn tel-
ur að þátturinn sé ættaður frá Ólafs sögu Gunnlaugs, hafi staðið í
*X, en verið aukinn í Styrmisbók, og þaðan séu viðhæturnar í
Hauksbók komnar. Þetta er vitaskuld hugsanlegt, en ekki er loku
fyrir það skotið að þátturinn hafi verið til sérstakur í aukinni gerð
sem Haukur hafi notaö, enda þótt Sturla kunni að hafa haft sína
gerð frá Ólafs sögu Gunnlaugs. Rök höfundar fyrir því að Kristni
saga hafi veriö í Styrmisbók eru haldlítil: að fyrirsögnin ‘Kristni-
saga’ er í Hauksbók, en hefur líklega ekki verið í Sturlubók, sannar
hvorki eitt né neitt; sú fyrirsögn gat engu síður verið runnin frá
Hauki en frá Styrmi.
Annað atriöi sem mér þykir á skorta í röksemdafærslu höfundar
er að hann hefur eklci rannsakað þau efnisatriði sem Jón Jóhannes-
son hefur tínt til um samstöðu Melabókar og Styrmisbókar, þar
sem Sturlubók hefur hreyttan texta (sjá Geröir Landnámabókar
145-59), en af þeirri athugun er Ijóst að Styrmisbók hefur á mörg-