Skírnir - 01.01.1974, Qupperneq 241

SKÍRNIR
RITDÓMAR
235
Maður fær þann grun á Hannesi Sigfússyni að hann hafi lesið kvæðið í
flýti og þá „túlkað" það fyrir sér, en þýtt síðan þessa túlkun sína í stað frum-
kvæðis. Hin „opna“ afstaða Georg Johannessens til efnisins kemur ekki fram
í þýðingunni. Þvert á móti lokar þýðingin fyrir lesendum túlkunarleiðum
sem fyrir eru í frumtextanum, en þvingar upp á hann sínum eigin skilningi
textans sem þegar er búinn að skera úr öllum álitamálum. Þetta sést á síðustu
Ijóðlínunni: Þann fjanda sá ég oft sem kemur í staðinn fyrir Det har jeg ofte
sett.
Annað atriði sem gefa má gaum í íslensku þýðingunni er að frumlagið
ýmist hverfur eða sett er inn frumlag sem ekki er í norska textanum. Dæmin
eru auðfundin. Síðustu fjórar línurnar í fyrrnefndu kvæði Georg Johannes-
sens: Men de som ikke kan stanse / sitt eget ándedrett / kastes ulfor kaien /
Det har jeg ofte sett verða á íslensku: En f>eim sem falla í freistni / og fíkir
í andrúmslojt / fleygir f>að fram af bryggfum / Þann fjanda sá ég oft (bls
83). 13. línan í Landskap med gravemaskiner eftir Rolf Jacobsen: De har
blindede pyne og lenker om ffittene er á íslensku: Þeir hafa blindað augu
þeirra og hlekkjað fœturna (bls 25). I báðum ljóðum hefur Hannes Sigfús-
son aukið við frumlagi sem ekki er í frumkvæðinu. I seinna dæminu á for-
nafnið De við vélgröfurnar, en í þýðingunni á Þeir í besta falli við pelíkanana
í 12. línu ljóðsins. Enn verr fer þó í næstu línu þar sem segir á íslensku: Þeir
eiga að strita í margar aldir og tyggja bláklukkur, en á norsku: De skal
arbeide i arhundrer og tygge blaklokkene. Það sést alls ekki á þýðingunni að
þetta De á við vélgröfurnar. Ekki hirðir þýðingin heldur um blæmun sem af
því stafar hvort viðskeyttur greinir er notaður. Á íslensku standa „bláklukk-
ur“ fyrir „bláklokkene" á norsku.
Þegar slíkar ónákvæmar og sumpart heinlínis rangar þýðingar einstakra
orða og setninga eru orðnar margar verða þær til að spilla fyrirfram fyrir
skilningi lesenda á kvæðinu. Svo finnst mér ,að hafi farið um. þessi þrjú sem
hér voru tilfærð. Vera má að þau séu á meðal þeirra sem hafa orðið þýðanda
erfiðust og samanburður alls úrvalsins við frumtexta gæfi betri raun. En það
vekur óneitanlega tortryggni manns á verkinu að þau dæmi sem hér hafa verið
rakin urðu fyrir af hendingu einni saman. Beinar þýðingarvillur hefði auðvit-
að auðveldlega mátt varast með því að fá til ráðunaut að lesa kvæðin saman
við frumtexta. Ekkert bendir til að slíkrar aðstoðar hafi verið leitað vegna
Norrænna ijóða, og má merkilegt heita að Norræni menningarsjóðurinn skuli
ekki krefjast siíkra vinnubragða úr því að fé er veitt úr sjóðnum til þýðingar
og útgáfu bókarinnar.
Það er leitt að svo margt skuli vera athugavert við Norræn Ijóð. Útgáfa
slíks safnrits er óneitanlega lofsvert og djarflegt tiltæki af hálfu bæði þýðanda
og útgefanda. Áreiðanlega eru þar mörg góð og verðmæt ljóð á íslensku sem
verða lesendum til gagns og gleði. En enginn gleðst af frágangi og útliti hók-
arinnar: Það verður að færast á reikning forlagsins að hún er ekki meira
aðlaðandi.
Ingeborg Donali