Víðförli - 01.06.1950, Blaðsíða 37

TRÚ OG VÍSINDI
35
að hér virtist í nafni vísindanna eiga að skera á sjálfa líftaug
kristinnar trúar, kristins siðgæðis, kristinnar menningar. Nánar
að gáð gat það ekki skipt nokkru máli frá kristilegu sjónarmiði,
hvort maðurinn er í ætt við önnur dýr, hvort sem eru apar eða
önnur. Það gat út af fyrir sig ekki skipt neinu, hvort Guð hafði
skapað manninn úr hnaus af mold eða tekið hinn kostinn að
breyta apa í mann. Guðstrúin getur ekki verið á móti því, að
Guð breyti öpum í menn, en hún er miög mikið á móti hinu, að
breyta mönnum í apa. Og það var það, sem um var að ræða. Er
maðurinn aðeins kvikindi, aðeins dýr af dýrum kominn eða er
hann maður af Guði skapaður til eilífrar ábyrgðar? Er líf hans
Cuði vígt eða mold? Hér var í rauninni ekki barátta trúar við vís-
indi, heldur barátta trúar við trú, lífsskoðunar við lífsskoðun, báð-
ar jafnóvísindalegar. Og það var og er rétt, að gegn þessari trú
verður kristin trú að snúast, hvar og hvenær sem hún skýtur upp
kollinum og undir hvaða merki sem hún siglir. Barátta trúarinnar
var oft háð með vafasömum vopnum og haldlitlum rökum, hinar
guðfræðilegu forsendur rangar og misskilningur á málskjarna.
Þess er skylt að minnast, því fremur sem þetta er almennt viðurkennt
nú. Og á hinn bóginn er það orðið miklu ljósara nú en áður var, að
samband náttúruvísinda og natúralisma var á engum innri rökum
reist, natúralisminn hafði og hefur jafnlítinn rétt til þess að taka
sér vísindin til inntekta og hver önnur lífsskoðun, hver önnur trú.
Og hin vélræna heimsskýring getur ekki lengur stuðst við staðreynd-
ir. Það hafa á síðustu áratugum orðið alger straumhvörf að því
er snertir heimsmynd vísindanna. Knut Lundmark, prófessor í
Lundi, segir í bók, sem lcorn út 1941, að það sé frágangssök fyrir
nútímastjarnfræðing að vera efnishyggjumaður. Það verði ekki
hjá því komizt, að bygging alheimsins bendi í þá átt, að það sé
hugsur; bak við hann. Og enn segir hann: Mér virðist það ekki
lengur vera ósennileg tilgáta að hugsa sér alheiminn með sál,
já, sem persónu . .. ., þvert á móti er margt í vísindalegum nið-
urstöðum nútímans, sem í raun og veru bendir til þessa mögu-
leika, sem ekki er reyndar ný hugmynd, heldur öldum saman
draumur og hugboð hugsuða og vísindamanna. — Og forstöðu-