Skírnir - 17.06.1911, Blaðsíða 29

Prá uppvexti Jóns Sigurðssonar.
125
•öðrum Islendingum nýtt félag með sér, sem batst fyrir
að halda úti ársriti því, er þeir nefndu »Ný Félagsrit®1).
Rit þessi komu út í 30 ár og alla þá tíð hafði Jón Sig-
urðsson á hendi útgáfu þeirra með þar til kjörnum með-
stjórnarmönnum, er voru oftast eindregnir fylgismenn
hans í stjórnmálum. Má af því ráða, að Jón hefir ráðið
mestu um stefnu ritanna, enda hefir hann og ritað miklu
meira í þau en nokkur annar maður og suma árgangana
á hann hér um bil einn. Um rit þessi verður ritað nán-
ara annarstaðar í hefti þessu, svo hér skal ekki frekar
um þau talað, að eins vildum vér láta þess getið, að þau
ráða straumhvörfum í þjóðlífi voru, í þeim hafa fiest
áhugamál og velferðarmál íslenzku þjóðarinnar á þeim
árum verið rædd og krufin, og greinar Jóns Sigurðssonar
í þeim voru um langt bil helztu leiðarstjörnur landsmanna
í baráttunni fyrir pólitisku frelsi og sjálfsforræði.
öflug trú á andlega og verklega viðreisn íslenzku
þjóðarinnar og drengilegur ásetningur að berjast fyrir
henni af alefli knúði Jón Sigurðsson og þá félaga, efna-
litla stúdenta í ókunnu landi, til að bindast félagsskap
um útgáfu Nýrra Félagsrita. Sem fyrirmynd félagsskap-
ar þessa virðist hafa vakað fyrir Jóni »Selskabet for
Noregs Yel« og starfsemi þess, sbr. hin einkennilegu um-
mæli hans í bréfi til Páls sagnfræðings Melsteðs 15. júní
1843: »Hver veit nema þetta litla félag geti orðið Islandi
eins gagnlegt með tímanum, eins og »Selskabet for Norges
Vel« var Noregi, og það gæti orðið það, ef íslendingar
vilja, ef nókkrir íslendingar vilja«. Félagar voru 1843
orðnir 21 með rúmu 6 rd. árstillagi. Hrökk það eins og
nærri má geta ekki fyrir prentkostnaðinum, svo að um
ritlaun var ekki að ræða. En ritin náðu snemma tölu-
verðum vinsældum hér á landi og er það til marks um
‘) Tvö eiginliandarl)réf Jóns Sigurðssonar: til Páls sagnfr. Melsteðs
dags. 29. marz 1841 og Grísla læknis Hjálmarssonar 16. apríl 1841 greina
frá atbnrði þessum. Hefir Björn M. Ólsen í binni merku ritgerð sinni
um Konráð Gislason (Tímarit 12. ár 41.—44. bls.) skýrt itarlega frá
sundrung þessari og stofnun „Nýrra Félagsrita11.