Skírnir - 17.06.1911, Blaðsíða 116

212
Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
þykja) og enn fleiri, en þingið gerði þetta svo mjúklega,
að það leit svo út, sem hér væri í rauninni ekki um
neinar stórvægilegar breytingar að ræða. I álitsskjalinu
til konungs segir svo: »verður þingið með þegnlegri lotn-
ingu þakklátlega að viðurkenna, að fyrirkomulag það,
sem frumvarpið gjörir kost á, sé aðgengilegt að öllum
aðalgrundvallarreglum til og undirstöðu. . . . En eins og
alþingi þannig verður þegnsamlega að aðhyllast aðal-
grundvöll og aðalstefnu frumvarpsins, hefir það ekki getað
dulist fyrir þinginu, að nokkrar af hinum sérstaklegu
ákvörðunum virðast miður aðgengilegar í sjálfu sér, og
miður samkvæmar aðalgrundvellinum*1). Nefndin hafði
upphaflega lagt það til, að svolátandi skilyrði væri sett
fyrir staðfestingu frumvarpsins, »að hans hátign útvegi
fast árgjald handa íslandi úr ríkissjóðnum, er að minsta
kosti nemi 50,000 rdl. og séu fyrir þessu árgjaldi gefin út
óuppsegjanleg ríkisskuldabréf«. Konungsfulltrúi (Hilmar
Finsen) lagði mjög sterklega á móti þessu ákvæði, og
taldi það tvímælalaust mundi verða málinu að falli; en
það var bæði að konungsfulltrúi hafði lagt sig mjög í
framkróka með frumvarpið og með lipurð og drenglyndi
stutt að samheldi þingmanna í málinu, einkum með áhrif-
um sínum á hina konungkjörnu þingmenn, sem nú fylgdu
hinum þjóðkjörnu, og svo hitt, að það virtist óþarfa tor-
trygni að gera slíkt skilyrði, þar sem konungur hafði að
fyrra bragði lýst því yfir, að hann mundi útvega fjár-
framlag, og þangað til það fengist yrði stjórnbótarmálið
látið bíða, og þvi virðist það hafa verið viturlega ráðið
af alþingi að fella skilyrðið burtu, og sýna þannig sam-
komulagsviðleitni frá sinni hálfu. Að þessi urðu enda-
lokin þakkar Jón Guðmundsson beinlínis Jóni Sigurðssyni:
j-Eigi má heldur við það dyljast, að það er eigi síður rétt
og satt . . . að hann (Jón Sig.) átti einnig mikilvægan
þátt í þeim góðu samkomulags-málalokum, sem urðu, og
eigi sízt að því leyti, að það atriðið jafnaðist, er eftir
') Alþ.tíð. 1867 II, bls. 614-15.