Norðurfari - 01.01.1849, Side 50

52
NORfinRKARI.
væru samt engin undur þó menn gætu sjeð nokkurn mun á lands-
mönnum innbyrðis, þegar menn íhuga að öll Niður-Italía og Sikiley
voru að mestu griskar áður enn Römverjar lögðu þær undir sig,
og í Upp-Jtalíu eða Gallia Cisalpina bjuggu að eins keltneskir
menn. Bæti menn svo þar við síðari árásum og yfirgangi erlendra
og annarlegra þjóða, fyrst Gota, svo Langbarða og Norðmanna,
og svo þar á ofan margra alda stjórnar aðskilnaði og sundur-
stykkjan í mörg og veik smáríki, sem því heldur hafa getað orðið
erlendum ránsmönnum að hægri bráð — íhugi menn allt þetta,
þá meiga menn miklu fremur dást að afli hins latínska anda til
að viðhalda þjöðernis og máls einingu Itala, enn láta sjer þykja
undarlegan þann litla mun, sem á þeim má sjá í þvi tilliti.
Gotar urðu eptir langan tíma að hverfa aptur úr Italíu, og lítil
hafa þar orðið eptir vegsummerki hinnar voldugu þjóðar, sem
steypti ríki Cæsaranna. Meira mark hefur í þessu tilliti orðið að
ríki Langbarða, því þeir fóru aldrei burt aptur, og engir neita
því að talsvert gotneskt blóð muni renna í æðum þeirra Itala,
sem nú bera hið bjagaða nafn Lombarda. En vilji menn leita að
leyfum Norðmanna í Italiu, þá ættu menn líklega að fara til Síkil—
eyjar, því þar mega menn helzt búast við að flnna eitthvað
norrænt — að minnsta kosti meira enn í Neapelsríki. En þetta væri
fánýt ransókn, því enginn efi er á því að Latínan eða Italskan,
sem nú er kölluð, hefur allt annað ofurliða borið.
Sama sem um Itali má og segja um Frakka, Spánverja
og Portúgalsmenn, nema hvað þeir hafa verið þeim mun hepp-
nari enn hinir, að þeir nú í langan aldur hafa notið þess hagnaðar,
að þjóð og ríki hjá þeim hefur fullkomlega verið hið sama. Allar
þessar þjóðir eru líklega upprunalega keltneskarj um Frakka er
það vist, en um hinar báðar óljósora, að minnsta kosti hvort þær
hati verið það öldungis eða cinungis að nokkru leiti, og minnumst
vjer þessa aptur þar sem vjer getum Baska. Öll þessi Iönd voru
orðin al-latínsk þegar hinar gotnesku þjóðir lögðu þau undir sig,
og tóku þær þá líka smátt og smátt upp hin völsku mál. Fyrst
fóru Vestur-Gotar, Svefar og Vendlar gegnum Gallíu til Spánar,
og stofnuðu þar ríki, sem stóðst þangað til Serkir komu; ríki
Serkja stóðst Iengst á Suður-Spáni, og þar eru mestar leyfar
þeirra — en af öllum þessum þjóðum hafa framkomið þeir menn,
er við nú köllum Spánverja og Portúgalsmenn, og hafa Spán-
verjar af öllum völskum þjóðum haldið mestu af alvöru og afli
Gota. I Gallíu tóku Borgundir sjer fyrstir bólfcstu af gotneskum
þjóðum; á eptir þeim komu Frakkar og skírðu landið, og loksins
settust Norðmenri að í Norðmandíi — en allar þessar þjóðir hafa
samlaðast frumbúonum, og tekið upp hið valska mál þeirra, sem
nú sameinar þær allar og er ritmálið. Jrað cr hinn einasti sýni-
legi vottur um sameiginlegt þjóðerni þeirra, því svo mikill munur
kvað cnn vera á mállýzkum þar á landi, að maður úr Norðmandíi
varla mundi skilja landa sinn sunnan af Provcnce, cf báðir ei