Norðurfari - 01.01.1849, Page 89

ÍRELSIS IlREiriKCARHAR.
91
vjer getum þar fjrir ekki verið svo blindaðir aS fyririita alla sög»
og ekki vilja gá að hvernig á hverju stendnr áSur enn vjer for-
dæmum það gjörsamlega. ftegar Arpad kom að austan með lið
sitt þá var hver liðsmaður göfugur, og þá var líka rjett þó lögin
að eins töluðu um göfuga menn, því það var öll þjóðin. Síðan
þegar fram liðu stundir gleymdist þetta göfgi sumra, og hinir,
sem hjeldu fornum rjetti sínum uppi, náðu á þann hátt rjettin-
dum, sem þá urðu ósanngjörn fyrir hina, af því lagabót varð ei
undireins samfara hinni breytingunni, sem þó ei er að búast við
að strax geti átt sjer stað hjá þjóðum, sem eru eins fastheldnar
við hið forna eins og Magyararar og Englendingar. Breytingin
verður ei fyrr enn menn almennt finna til að hennar verður ei án
verið; en þá hafa heldur engir verið fúsari til að afsala sjer úreldum
rjettindum enn göfugir menn ungverskir, því þeim hefur æfinlega
verið annara um þjóð sína enn sjálfa sig, og hafa líka verið nógu
skynsamir til að sjá að velmeigan þeirra gæti aldrei eins vel blóm-
gast i ranglæti og i rjettlæti. En þó menn nú taki stjórnarlögin með
öllum þeim göllum, sem á þeim voru fyrir stjórnarbótina, þá sjá
menn þó að þau hafa verið rjettlátari enn lög sumra þeirra þjóða,
sem þó eru taldar meðal hinna frjálsustu. Fyrir Febrúarbylting-
una höfðu á Frakklandi ekki nema 224700 menn kosningarrjett
af 34 millíónum, og þó var Frakkland kallað frjálst og upplýst
land. Auk höfðingja, sem á þinginu eiga sæti, er í crfðir ganga,
við hið svonefnda höfðingjaborð, telja menn á Magyaralandi meir
enn 300000 göfugra manna, sem allir hafa kosningarrjett og eru
kjörgengir, og þess utan hafa allar hinar svonefndu konunglegu
frjálsu borgir og aðrar margar smásveitir, sem vjer hjer ei getum
talið upp, sama rjett. Dæmi nú skynsamir menn hvar fleiri hafi
verið kjósendur, á Magyaralandi, þar sem ekki búa fullar 14 millí-
ónir manna og þar af ekki helmingurinn Magyarar, eða á Frakk-
landi, þar sem ekki nema 1 af 125 hafði kosningarrjett, og kjör-
gengi var enn miklu takmarkaðra. En þetta eru ekki nema laga
ákvarðanir, og það sannast betur á Magyörum enn nokkrum öðrum,
að vellídan og frelsi ríkja kemur meira undir mönnonum, sem
lögin eru gefin, enn lögonum sjálfum. Öllum, sem um Ungverja-
land hafa farið, og einkum Englendingum, sem bezt hafa vit á
stjórnarháttum frjálsra manna, kemur saman um það, að hvergi
hafi göfugum mönnum verið eins annt um að uppfræða ng betra
kjör almúgamanna eins og einmitt þar, og því hafa þeir komið
fram sem rjettir fornir höfðingjar, sem þjóðin öll með virðingu
hefur viljað fylgja til hins góða, en ekki eins og frakkneskir sala-
höfðingjar, sem beztir voru til að snúast á hæl og hnakka inn í
danssölum, líta með fyrirlitningu og heimskuhroka á minni háttar
menn, og flýja svo svívirðilega úr föðurlandi sínu þegar það
þurfti á þeim að halda. Magyara höfðingjar hafa því æfinlega
verið nytsamir fósturjörð sinni enn aldrei hitt, og það er einmitt
þessvegna sem einveldisþjónarnir hötuðu þá, að þeir sáu að þeir vorn