Norðurfari - 01.01.1849, Síða 182

181
NORBURFAKl.
hann á eptir a5 sanna að þessir “diinsku júristar”, sem hann fyrir-
litur svo mjög, geti ekki, þegar þeir annars eru menntaðir menn,
verið eins vel að sjer og þessi ímynd hans af öllum lærdómi —
“latínsku júristarnir”, sem þú í raun og veru heldur ekki eru
annað enn “danskir júristar”. Vjer viljum að eins taka eitt dæmi,
og spyrja Reykjavp. hvort hann geti sýnt oss marga “latínska júrista”
(slenzka, sem betur sjeu aá sjer í lögfræíi yfir höfuð enn herra
Páll Melsteð amtmaður, sem þó að prófinu til ekki er nema
“danskur júristi”? Enn^frcmur viljum vjer minna hann á það,
hvað lagalærdóminum á Islandi viðvíkur, að mesti og lærðasti
lögfræðingurinn okkar, Páll lögmaður Vídalín hvergi hafði numið
lög nema einmitt á Islandi, og það þó enginn lagaskóli væri þar
— frá háskólanum í Höfn var hann cand. theologiæ og ekkert
annað. Og þó dirfist Reykjavp. að segja að það yrði ómögulegt
að nema islenzk lög þar, ef skóli væri stofnaður, eins vel og
hjer í Kaupmannahöfn, þar sem þau öldungis ei eru kennd,
og miklu minni ástæða er til að kenna þau enn heima á Islandi.
En öll skoðan Reykjavp. á lærdómi og námi er svo ófrjálsleg og
ómenntunarleg, að vjer sízt hefðum búist við að sjá hana í blaði
mcnntaðs manns og “latínsks júrista” frá sjálfri “fósturmóður
vísindanna.” Vjer erum heldur ei hræddir um, að nokkrir menn
með óspilltri skynsemi láti hana villa sjónir fyrir sjer, rog viljum því
enn sem fyrr, hvað sem Reykjavp. svo segir, biðja Islendinga vel
að yfirvega, hvort það lengur sje fært að láta embættismannacfni
sín vera öldungis kennslulaus í íslenzkri lögfræði.
Hvað því viðvíkur, sem Reykjavp. þykir svo undarlegt, að vjer
höldum dönskum lögum verði útrýmt á íslandi ef lagaskóli fengist
þar þá höfum vjer enga ástæðu til að draga dular á, að það er
bæði ósk var og von, að svo muni fara smátt og smátt — en að
vjer byggjum þessa von á lagaskólanum einum, er ekki nema upp-
áfynding Póstsins. þ>að sem einkum er áríðandi í því tilliti, er
að alþing sje löggjefandi eins og vonandi er að verði, og þá er
auðvita að þingmenn, ef þeir eru skynsamír, heldur munu vilja
laga lög Islands eptir hag landsins sjálfs, enn eptir lögum þeim,
sem ganga í Danmörk og optastnær ekki eiga við á Islandiv Hitt
er annað að vjer erum sannfærðir um að lagaskóli á Islandi
mundi mjög geta hjálpað til að hreinsa hin nú verandu íslenzku
lög, og innræta ungum mönnum hinn rjetta, óruglaða laga-
anda. Reykjavp. segir reyndar, að kennslan við hann hlyti
æfinlega að verða dönsk, því allir kcnnararnir yrðu endilega að
hafa lært við danskan háskóla. En þetta er hin sama hlægilega
skoðan, sem vjer höfum áður reynt að hrekja, að hvergi sje njc
geti verið ljós nema við háskólann í Kaupmannahöfn einan — og hvers
vegna gætu ei líka kennararnir eins og aðrir, þegar lagaskóli einu
sinni væri á kominn á Islandi, fyrst hafa lært í honum sjálfir. og
síðan af eigin rammleik aflað sjer svo rnikillar þekkingar í sinni
mennt með lestri í frumritum eða á ferðum, að þeir yrðu álitnir