Eimreiðin - 01.01.1900, Qupperneq 139

'39
nærri má geta eftir þann höfund, og þýdd á gott og fallegt mál af
sýslumanni Eggerti Brietn. Allar hinar ritgerðirnar eru eftir amtmann
Pál Briem sjálfan, og eru þær þessar: »Yfirlit yfir sóttvarnarlög ís-
lands«, »Agangur búfjár«, »Erfðaábúð, sjálfsábúð og leiguábúð« (báðar
byijaðar í i. árg. og hinni síðasttöldu enn eigi lokiðl, »Yfirlit yfir lög-
gjöf íslands 1887-—1897«, »Yfirlit yfir löggjöf í útlöndum« (á síðari
árum), »Yfirlit yfir dóma í íslenzkum málum 1896« og loks »Ritsjá«
(ritdómur um tvær lögfræðislegar ritgerðir eftir landritara Jón Magnússon).
Allar þessar ritgerðir eru ákaflega þarfar og fræða um margt það,
sem fáum eða engurn mundi annars ljóst — ekki einu sinni höfund-
inum sjálfum. Því hér er víðast hvar um nýjar vlsindalegar rannsóknir
að ræða, sem fæstir hafa nægan tíma, elju eða áhuga til að gera.
Ritgerðirnar eru því flestar strangvísindalegar, og því viðbúið, að ýms-
um muni þykja þær nokkuð strembnar. Enda verður því ekki neitað,
að þær eru það sumar hverjar, einkum ritgerðin um ágang búfjár.
En þó að formið á ritgerðunum sé yfirleitt vísindalegt, þá er efni þeirra
svo alþýðlegt, sem frekast má verða, þar sem þær ræða um atriði, sem
allan almenning varðar — og varðar miklu. Og einmitt fyrir það, að
ritgerðirnar eru jafnvísindalegar og þær eru, eykst gildi þeirra marg-
faldlega
Allir vita, að mörgu er ábótavant hjá oss, bæði í atvinnuvegum,
heilbrigðismálum og mörgu öðru. Til þess að sjá þetta þarf ekki neina
spekinga. Því þegar þjóðlíkaminn þjáist af meinum, þá segir sársauk-
inn til sín sjálfur. En að finna meðölin. sem eiga við þessum mein-
um, það er vandinn meiri. Og þó sumir þykist sjá meðöl, sem mundu
geta læknað að minsta kosti sum af þessum meinum, þá vill það
jafnaðarlegast verða uppi á teningnum, að þessi meðöl séu svo dýr,
að okkar fátæka þjóð hafi ekki ráð á að afla sér þeirra. Og þá eru menn
litlu nær. Því þá fer fyrir þjóðinni eins og hinum örsnauða einstak-
lingi, sem hefir ekki efni á að kaupa sér nauðsynleg meðöl við sjúk-
leika sínum, að hún verður að deyja drotni sínum jafnt sem áður. En
svo er til önnur lækningaraðferð, sem ekki er eins handhæg í svip, en
því öruggari og affarasælli til langframa. Og hún er í því fólgin, að
reisa skorður við því, að meinin nái nokkurn tíma upp að vaxa. En
til þess að geta beitt þessari aðferð, þurfa menn að þekkja vel eðli og
upptök sjúkdómanna, þekkja hvað þeim veldur og grafa fyrir ræturnar.
En til þess þarf miklar og margháttaðar rannsóknir, sem fæstir nenna
fyrir að hafa.
Það eru nú einmitt þess konar rannsóknir, sem amtmaður Páll
Briem er að gera í ritgerðum sínum. Hann er að reyna að finna upp-
tök þeirra meina, sem þjá þjóðlíkama vorn, að grafa fyrir ræturnar.