Eimreiðin - 01.01.1900, Blaðsíða 141

141
með alvöru og einlægni, en fullkomlega ofstækislaust. Auðvitað er
andvígum skoðunum harðlega mótmælt, en sh'kt er ekki nema sjálfsagt
og virðingarvert, þegar það er gert með stillingu og röksemdum. Hitt
er annað mál, hvort menn geti ætíð fallist á skoðanir ritsins og rök-
semdir í einstökum atriðum. Og að því er það snertir, þá verðum
vér að játa, að vér getum ekki ætíð orðið sama megin og það. En
slíkt væri til of mikils ætlast, að menn gætu jafnan orðið því sam-
dóma, enda væri þá lítil nauðsyn á ritinu.
Það er svo langt frá, að verulegt ofstæki komi fram í »V.-Lj.«,
að það er í sumum greinum beinlínis fijálslynt rit. Viljum vér sem
dæmi þess einkuna benda á »smápistla um alvarleg efni« eftir ritstjór-
ann, séra Jón Helgason, þar sem hann viðurkennir, að þversagnir og
missögli finnist í heilagri ritningu. Þessar greinar eru prýðilega ritaðar,
og einkum er niðurlagið í 5. kaflanum (»Eigum vér að þegja?«) svo
djarfmannlegt, að oss virðist höf. hafa vaxið um eigi allfáa þumlunga
fyrir það. En þar sem hann (bls. 83) staðhæfir, »að þessi nýja skoðun
á ritningunni hafi öðlast svo almenna viðurkenningu í kirkjunni, að
meðal málsmetandi manna verði ekki fundinn einn einasti, er láti sér
til hugar koma að vetja hina gömlu innblásturskenningu eða mæla
henni bót«, þá virðist oss hann hafa stigið feti framar en hann getur
varið? Hér í Danmörku er að minsta kosti sá flokkur guðfræðinga,
sem heldur við hina gömlu skoðun, fult eins öflugur og líklega miklu
öflugri en hinn. f'að eru allir heimatrúboðsklerkarnir og sutnir aðrir
líka. Og enginn mun geta annað en talið Vilhelm gamla Beck meðal
málsmetandi presta; en einmitt hann hefir opinberlega veitt guðfræðis-
kennurum háskólans hina svæsnustu ofanígjöf fyrir að þeir væru farnir
að aðhyllast hina nýju skoðun. Hann hefir með þrumurödd heimtað,
að þeir skyldu falla' á kné fyrir biflíunni og viðurkenna hvert orð í
henni sem satt og óskeikult guðsorð, En kannske séra Jón telji heima-
truboðsklerkana til þeirra »ringltrúarflokka, er blindir þrælka undir
bókstaf og formum«, sem hann talar um á bls. 57, og skyldi það
ekki hryggja oss. f’etta má og vel til sanns vegar færa, því engir
guðleysingjar eru kirkju og kristindómi jafnóþarfir og heimatrúboðs-
mennirnir, Það væri oss því sönn ánægja, að sjá »V.-Lj.« skipa þeim
á bekk með frávillingum og ringltrúarflokkum.
Af kvæðunum í »V.-Lj.« eru mörg falleg, en bezt þykir oss kvæðið
»Fatlaður maður«, eftir einhvern barnakennara, Haldór Helgason, sem
vér aldrei höfum fyr heyrt nefndan.
BÓKASAFN ALÞÝÐU I, 5—6. Khöfn 1899. í þessum árgangi
eru eins og áður, tvær bækur, og er hin fyrri »Um Grænland að fornu