Uppeldi og menntun - 01.01.2001, Síða 19

GUÐNÝ GUÐ
ORNSDOTTIR
Orðræða um árangur og skilvirkni (performativity/managerialism)
Allir viðmælendur í rannsókninni könnuðust við áherslur stjómvalda á árangur og skil-
virkni en jafnframt er ljóst að sumir þeirra taka beinni þátt t.d. í samningsstjómun en aðr-
ir. Litið verður á birtingarform orðræðunnar um árangur og skilvirkni, með beinum til-
vitnunum í texta viðtalanna eða samþjappaðri umorðun til styttingar.
, A leikskólastiginu er greinilegt að nýju vindarnir em famir að blása og að þeir em
breytilegir eftir því hvaða sveitarfélag á í hlut. Anna segir miklar breytingar hafa orðið á
stjórnun leikskóla og kannast vel við orðræðuna um aukna skilvirkni:
Stjómunin hefur verið að breytast í leikskólum . . . Það hefur verið svona jafningja-
stjórnun dálítið, allir svoh'tið stjórnað, sko enginn tekur ábyrgð, svo eru óformlegir
stjórnendur ... mérfinnst þetta vera að breytast, sem erjákvætt. Konur átta sig á því
að lýðræði er ekki það sama og vera ekki með neinn stjómanda, þær skynja betur að það
þarf að vera farvegur fyrir hlutina ... Mér fimist breytingarnar hafa verið að fara í þá
átt að hamra á því að við konur sem stjórnendur séum að flýja *byrgð eða völd vegna
peningam*la ... í leikskólastarfinu þá finnst mér ég sjá það að verið er að byrja að gera
þjónustusamninga við hvern leikskóla, án þess aðfjámmgn hækki til rekstrarins, sem er
allt of naumt í dag ... Já, það er spurning afhverju maður tæki, efhækka álaunin.
Kannski af matarpeningunum, enfæðið er langdýrast, éða afviðlmldi húsnæðis ... Eg
er ekki sammála þessari þróun, nei. Ég vilfá aukið fjármagn inn í reksturinn. Þegar búið
er að lagfæra launamálin og horfa á raunkostnað ( rekstri er ég tilbúin að skoða þetta bet-
ur.
Anna er ófús að taka að sér meiri fjárhagslega ábyrgð við núverandi aðstæður. Hún
staðsetur sig gegn orðræðunni, veitir ákveðið viðnám. En það er fleira en fjárhagsá-
byrgðin sem Anna óttast, nefnilega að umönnunarsjónarmiðin víki fyrir þeim fjárhags-
legu:
Ég óttast að það verði hróflað við lögum um barnafjölda, það verði settfleiri börn á hvem
starfsmann. Það hefur verið að gerast í Evrópu, en t.d. íNoregi hefur hlutfallið verið enn
hagstæðara en hér.. .Ég held að mörkin milli leikskóla og skóla minnki þjónustulega séð.
Leikskólakennarar yrðu ekki ánægðir með þetta, þcir myndu berjast gegn því... Það sem
e'g óttast kannski mest við þessar breytingar í skólakerfinu í heild er að meiri kostnaður
verði settur á foreldra. Þeir sem taka að sér þjónustusamninga um rekstur fá frjálsari
hendur til að innheimta fyrir kostnaði.
Beta, annar leiðtogi á leikskólastigi, sér miklar breytingar bæði hér og erlendis vegna
kröfu um aukna skilvirkni í rekstri:
Þetta er tvíþætt. Annars vegar er það að gerast í Skandinavíu að tveir eða þrír smáskól-
areru settirsaman undireinn leikskólastjóra ísparnaðarskyni. Mérhefurekki þótt þetta
spennandi mynstur. Það sem ég heffrekar horft til er að gerast íNorður-Evrópu ... að
einkafyrirtæki eru að gera sig gildandi t' skólarekstri. Aldan er komin hingað ... fyrir-
17