Uppeldi og menntun - 01.01.2001, Page 51

ARNA H. JÓNSDÓTTIR
starfsfólk sjálfstæðara í störfum sínum og skólastjóri getur þar með fremur sinnt
langtímaverkefnum (Sergiovanni 1992).
Kvenstjórnendur á kvennavinnustað
Fjölmargar rannsóknir hafa verið gerðar á ólíkum stjórnunarstíl karla og kvenna svo
og þeim stjórnunaraðferðum sem konum eru sameiginlegar. Growe og Montgomery
(2001) hafa tekið saman niðurstöður ýmissa rannsókna á þessu sviði. Þar kemur m.a.
fram að konur leggi áherslu á það sem á sér stað í ákveðnu ferli fremur en útkomu
og afgreiðslu verkefna. Stjórnunin miðist við að auðvelda og efla nám og kennslu og
mikil áhersla sé á tengsl og nálægð við kennara, nemendur, foreldra og aðra sem
tengjast skólasamfélaginu. Konur leitist við að virða einstaklingsbundinn mun og
leggi sig fram um að byggja upp traust meðal samstarfsfólks. Stjórnunarstíll kvenna
er að mörgu leyti talinn henta stjórnun skóla og er skilgreindur m.a. sem tengslastíll
(Strachen 1993) eða samvinnumiðaður stíll (Loden 1987). í seinni tíma rannsóknum
hefur ekki síður verið horft til fjölbreytileika eða margröddunar kvenna en þess sem
er þeim sameiginlegt (Guðný Guðbjörnsdóttir 1997).
I stétt leikskólakennara á íslandi eru nær eingöngu konur og óhætt að tala um
kvenstjórnendur á kvennavinnustöðum. 1 norrænu rannsóknunum sem vitnað var
til hér á undan koma fram vísbendingar í þá veru að stjórnun innan leikskólanna sé
fremur í anda samskiptastefnunnar en þeirrar skipulagshyggju sem er arfur hug-
mynda Taylors og Webers. I kjölfar rannsóknar Selmu Dóru Þorsteinsdóttur jókst
umræðan um mikilvægi faglegs leiðtogahlutverks leikskólastjóra. Starfsheiti deild-
arstjóra var tekið upp, ábyrgð þeirra og valdsvið skilgreint og áherslur mannauðs-
stefnunnar voru víða til umræðu innan leikskólakennarastéttarinnar. Þegar ég hóf
þessa rannsókn efaðist ég um að umrædd mannauðsstefna dygði til árangurs, eins
og fram hefur komið.
RANNSÓKNARAÐFERÐ
Sú nálgun sem valin var til að rannsaka tengsl starfsánægju og stjórnunar í leikskól-
um var eigindleg og túlkandi. Megináhersla var lögð á að skilja rannsóknarviðfangs-
efnið frá sjónarhóli þátttakenda, setja sig inn í hvað var þeim mikilvægt og hvernig
þeir sáu og túlkuðu sinn daglega veruleika. Ferguson (1993) segir rannsókn sem
þessa fela jafnframt í sér túlkun rannsakandans á túlkun þátttakenda eða „ ... afstöðu
sem hin hefðbundnu vísindi álíta ómögulega" (sama rit, bls. 36). 0sterud (1998)
talar í þessu samhengi um innra og ytra sjónarhorn rannsakanda. Mögulegt sé að
samhæfa þessi sjónarhorn með því að setja sig í spor sérhvers viðmælanda, en bera
jafnhliða reynslu þeirra allra saman og greina ákveðin mynstur eða lögmál um það
sem þeir eiga sameiginlegt.
Rannsóknarsniðið var svonefnd samanburðar-tilviksrannsókn (Bogdan og Bik-
len 1992) þar sem rannsóknin fór fram og gagna var aflað innan fleiri en eins leik-
skóla. Við framkvæmd rannsóknarinnar var lögð áhersla á að fá sem heildstæðasta
mynd af hverjum og einum leikskóla. Borið var saman hvað var líkt og ólíkt í lýsing-
um og túlkunum starfsfólks leikskólanna þriggja og starfshópa innan þeirra svo og
dregið fram það sem var sameiginlegt.
49