Uppeldi og menntun - 01.01.2001, Page 216

LUTHER, BARNIÐ OG TRUARTRAUSTIÐ
ekki eða það réði ekki við það. Börn eru mismunandi og hafa gáfur á margvíslegum
sviðum og því verður að finna verkefni sem falla að þörfum hvers og eins.24
Agi og reglufesta er annað en upplausn eða ofstjórn. Lúther varar því eindregið
við „hinum" öfgunum sem felast í því að láta allt eftir börnum því fátt fer eins illa
með barn og hóflítil eftirlátssemi.25 Á meðan þau eru að vaxa úr grasi eru börnin í
umsjá foreldra sinna og undir vald þeirra settir, en ekki öfugt.26
4. Börnin sem fyrirmyndir í trúnni
Börnin lúta valdi foreldra sinna og eru í þeirra umsjá uns þau geta farið að sjá um
sig sjálf. Fyrirmyndir þeirra eru foreldrarnir. Börnin eru í þessum skilningi þiggjend-
ur og læra af þeim fullorðnu. Orðað með orðfæri Lúthers: „Börnin læra af þeim eldri
hver veruleiki lögmálsins er. En þegar kemur að fagnaðarerindinu eru börnin á ýms-
an hátt kennarar og fyrirmyndir." Því börn eru sannir meistarar í trú og trausti og
snillingar í því að lifa í fyrirgefningu og náð Guðs.
Trú barna og líf þeirra er best því þau hafa orð Guðs og halda sér við það. I
einfaldleik sínum gefa þau Guði dýrðina og viðurkenna að hann sé sannur.
Þau eru sannfærð um fyrirheit hans. En við þessir gömlu þverhausar gerum
okkur lífið erfitt.og höfum í hjarta okkar kynt helvítiseld með stöðugum
þrætum um orðið í staðinn fyrir að vera eins og barnið sem með hreinni trú
án allra vangaveltna treystir Guði [...] ef við ætlum að verða sæl í trúnni
verðum við að fylgja dæmi þeirra og halda okkur alfarið við orð Guðs.
Vegna þess segir Kristur og leggur áherslu á orð sín: „Sannarlega segi ég
yður: Nema að þér snúið við og verðið eins og börn komist þér aldrei í
himnaríki" (Mt 18.3). Það er djöfullegt að við vegna annarlegra hugsana og
viðfangsefna skulum láta leiðast í burtu frá svo skýru orði. Að við skulum
halda að við finnum stoð annars staðar en í Guðs orði, einhverju sem er
meira en það. I stað þess að hlusta á Guðs orð, lesa og íhuga, vegna þess að
í því finnum við allt sem við þörfnumst til sáluhjálpar og öryggis í lífinu [...]
Síðan leit Lúther til sonar síns og sagði þar sem hann lék sér við borðið: Þú
ert kjáni Guðs, þú hvílir í náðinni og ert undir fyrirgefningu Guðs en ekki
lögmáli. Þú óttast ekkert, ert öruggur og liefur ekki áhyggjur af neinu; og [í
þinni trú] gerir þú þetta allt og ert alveg hrekklaus [í trausti þínu til Guðs].
[...] Börnin hafa hreina trú og traust til Guðs [...] Viljum við verða hólpin þá
ættum við að taka þau okkur til fyrirmyndar og leggja allt okkar traust á
[fyrirgefningar]orð Guðs.27
I mörgum borðræðum talar Lúther um það hvernig við, þessir gömlu þverhaus-
ar, getum lært af börnunum að umgangast orð Guðs og fyrirheit hans í algjöru
trausti. Maðurinn er valtur í trausti sínu til Guðs og fullur efa og vantrausts. Hann á
svo erfitt með að sjá og trúa að fyrirgefningar- og ástarorð Guðs er talað til hans.
26 Til er kvæði í einni borðræðu eftir Lúther þar sem hann setur saman ráð sem drengir
eiga að hafa í huga. Ég þýði það beint en mér er því miður ekki gefið að koma því í ljóð-
form yfir á íslensku. Inntak þess er eftirfarandi í beinni þýðingu: Vertu trúr og gæt orða
þinna, / Ver var gagnvart lygi. / Og lát ei letina hendur við líkamann líma. / Forðastu
vondan félagsskap, / En vertu viljugur og tilætlunarsamur, / hógvær, kurteis og friðelsk-
andi. / Ekki eldast um of heima, / Skilaðu öllum boðum rétt. / Lifðu með þolinmæðinni,
/ gættu að öllu þessu, / og þér mun blessun hlotnast. / Vertu agaður og virtu mildina. /
Forðast að láta ergja þig, / vertu viljugur til verka. / Gerir þú þetta, þá lofa þig / ríkir, fá-
tækir og allir aðrir. WA TR 5, nr. 5614, 277.
27 WATR 1, nr.18, 8.
214