Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1997, Page 49
47
Ræður rektors
við brautskráningu kandidata, 17. júní 1996.
störf kreijast undirbúnings, sem fæst í fram-
haldsskólum eða háskólum. Þegar þrengist
um vinnu eru það þeir, sem litla skólagöngu
hafa, sem harðast verða úti. Fólk með traust-
ari undirstöðu menntunar á auðveldara með
að átta sig á breyttum kröfum og heldur frek-
ar vinnu. Sú kynslóð, sem fór á mis við
skólagöngu umfram skyldu, mun eiga í vax-
andi erfiðleikum að halda vinnu í samkeppni
við yngra og menntaðra fólk. Skólamenn tala
uru „týndu kynslóðina“ og þörfina á því að
koma henni til aðstoðar með framboði endur-
ntenntunar og námi með starfi.
Af sömu ástæðum ættum við ekki að
hasgja ungu kynslóðinni frá námi heldur leita
leiða til að nýta þekkingu hennar til að bæta
iifskjör okkar. Við erum orðin hluti af við-
skiptamarkaði Evrópu og eigum þar í harðn-
andi samkeppni, þar sem þekking og fæmi
ráða úrslitum. Við erum líka að verða hluti af
atvinnumarkaði Evrópu. Ef okkur tekst ekki
aö auka fjölbreytni og nýta menntun ungu
kynslóðarinnar, mun hún leita til annarra
Pjóða, sem bjóða henni starfsskilyrði við
hæfi. Ef við látum reka á reiðanum, er mikil
hætta á því, að við töpum umtalsverðum
hluta menntaða æskufólksins úr landi, og það
gætu eimnitt orðið þeir, sem við þurfum mest
a að halda til að varðveita góð lífskjör hér. í
stað þess að einangra þjóðfélag okkar og
hindra brottflutning með boðum og bönnum,
verðum við að fylgja þróun annarra þjóða,
nýta okkur kosti alþjóðavæðingar, veita
æskufólki trausta menntun, þjálfun til rann-
sókna og reynslu í atvinnurekstri.
Þær tilraunir, sem við höfum gert til
nýsköpunar, sýna glöggt, að áræði eitt dugir
skammt, ef því fylgir ekki þekking og
reynsla. Bestur árangur næst, þar sem ný
þekking er virkjuð til framþróunar þeirra at-
vinnugreina, sem við höfum stundað með
bestum árangri. Þessar greinar byggja á
traustum heimavelli reynslu, og þaðan getum
við lagt með þekkingu að vopni til viðskipta
við aðrar þjóðir.
Sú kynslóð, sem nú er að ljúka háskola-
námi, er ekki ofmenntuð, heldur fyrsta kyn-
slóðin, sem býr sig undir að starfa erlendis á
vegum íslenskra fyrirtækja eða erlendra að-
ila, ef henni gefast ekki tækifæri til að nýta
menntunina hér heima.
Hvernig erum við þá búin undir aukna
sókn ungs fólks í nám á háskólastigi?
Alþingi hefúr nú sett ný lög um fram-
haldsskóla, sem væntanlega styrkja starfs-
ramma þeirra, en háskólastigið er enn ómót-
að og tæpast við því búið að valda þessari
þróun. Auk Háskóla íslands, sem býður hefð-