Tímarit Máls og menningar - 01.11.1977, Page 139

Þekkingin er þjóðfélagsafl
ar lætur, auka virðingu þeirra og gera þau meira aðlaðandi í augum
ungs fólks sem er að kjósa sér starfsvettvang.
Með margendurteknum félagsfræðilegum rannsóknum hefur verið sýnt
fram á að æskufólk úr verkalýðsstétt leitar miklu síður í langskólanám
en þeir sem bemr eru settir. Yitað er að fjárhagsaðstæður ráða talsverðu
um þetta misvægi og hefur verið hörð barátta til að reyna að bæta úr
misréttinu á því sviði. Hitt má þó ekki gleymast að mótunarákrif umhverf-
isins, sem einstaklingurinn elst upp við, ráða líka miklu um það hvort
áhugi hans og hæfileikar beinast að löngu bóknámi eður ei. Unglingur
sem er sinnulaus um slíkt nám kann hins vegar að vera ágætlega hæfur
til verknáms. Aukinn vegur hvers konar verkmennmnar er því til þess
fallinn að draga enn úr fyrrgreindu mennmnarmisrétti gagnvart ungl-
ingum úr verkalýðsstétt.
Á undanförnum árum hafa mörg hjartnæm orð verið sögð um nauð-
syn þess að efla verkmennmn hér á landi. Fjölmargar skýrslur hafa —
þrátt fyrir allt — verið skrifaðar með ágæmm tillögum til úrbóta. En
því miður hafa verkin ekki fengið að tala sínu máli með eins miklu afli
og nauðsyn ber til. Kannski er heldur ekki von á góðu meðan embættis-
mannavald og verslunarauðvald hafa jafnmikil ítök í valdakerfinu og
raun ber vitni. Þannig er þroskahömlun verkmenntunar í íslensku skóla-
kerfi enn eitt dæmið um það hvernig hagsmunir stétta og hópa koma
óhjákvæmilega við sögu ef ræmrnar eru raktar nógu djúpt.
Lokaorð
Þótt meginuppistaða þessarar greinar sé sú ein, sem felst í fyrirsögn
hennar, þá hefur óneitanlega verið komið víða við. Eg hef basði látið í
Ijós eigin skoðanir og reynt að rekja þekkingu og viðhorf annarra. Sjálf-
sagt er eitthvað missagt í greininni og er mér þá Ijúft að fara að for-
dcemi Ara fróða um slíkt. Megintilgangur greinarinnar er hins vegar sá
að vekja lesandann til umhugsunar og umrœðti um mál sem eru annars
oft ekki lougleidd sem skyldi.
I fyrri hluta greinarinnar hef ég rakið, m. a. með dcemum, hvernig
þekking manna hefur sifellt verið að þróast, ýmist hcegt og sígandi eða
með stökkbreytingum (byltingum) sem hafa oft og tíðum ónýtt að miklu
leyti þá þekkingu sem fyrir var. Jafnframt hef ég freistað þess að skýra
hvernig þessi reynsla manna af þróun þekkingarinnar hefur leitt til þess
361