Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1945, Qupperneq 251

249
nemur fólksfækkun í Flateyjarhéraði og svo rætist úr um byggð
þar, að hugsanlegt eigi að vera, að þar staðnæmist læknir, verður
áreiðanlega minnsta átak íbúanna að standa að læknisbústaðarbvgg-
ingu með þeim ríkissjóðsstyrk, sem til boða stendur að lögum, því
heldur sem þeim safnast drjúgum fé í læknishéraðssjóð sinn, sem í
renna hálf héraðslæknislaunin alla þá tíð, sem héraðið er læknis-
laust, og er einsýnt að verja því fé til að létta þeim byggingarkostn-
aðinn, ef til kemur. Svo að aftur sé vikið að þingsályktunartillögunni,
þarf ég væntanlega ekki að taka fram, að með samþykkt slíkrar til-
lögu verður ekki breytt ákvæðum í lögum, sem mæla fyrir um reglur
þær, sem styrkveitingar til læknisbústaða slculi fara eftir.
8. Ég er í engum vafa um, að sú regla, sem fylgt hefur verið um
það, hvar reistir eru opinberir læknisbústaðir og hvar ekki, er hag-
kvæm regla og sanngjörn, miðað við almenna hagsmuni. Hins vegar
eru mér Ijósir erfiðleikarnir á að halda henni uppi, með því að sam-
bærilegri reglu hefur ekki verið fylgt um aðra embættisbústaði. Læt
ég vera, þó að íbúðarhús á prestsetrum i sveitum séu reist að öllu
leyti á ríkiskostnað, þegar jafnframt er um að ræða að húsa ríkis-
jarðir. Öðru máli gegnir um prestsetur í kaupstöðum og íbúðarbygg-
ingar handa sýslumönnum og bæjarfógetum. Upphaflega mun hvort
tveggja hafa verið réttlætt með lélegum launakjörum hlutaðeigandi
embættisstétta. En þá hefði að sjálfsögðu miklu heldur átt að hækka
laun þeirra, svo að þeim væri ekki ofvaxið að bera veg og vanda af
húsnæði sínu. Nú hefur enn lengra verið haldið á þessari braut með
því að ætla ríkissjóði að reisa íbúðarhús fyrir alla hæstaréttardóm-
arana í sjálfri Reykjavík. Verður manni spurn: Yfir hverja embættis-
menn ríkisins á þá ekki að byggja? Tólfunum kastar þó, þegar ríkis-
stjórnin lætur í fullkomnu lagaleysi af hendi íbúðir — jafnvel hallir —
til afnota embættismönnum, sem enga sérstöðu hafa, er slíkt fái rétt-
lætt . .. Þar sem þessu fer fram, er reyndar vorkunnarmál, að heil-
hrigðisstjórnin sleppi einnig af sér öllu taumhaldi og krefjist bústaða,
kostaðra af ríkissjóði, einnig handa öllum læknum á hennar vegum,
einkum þar sem ekki leikur á tveimur tungum, að þar eiga í hlut
embættismenn, sem allur almenningur telur sig sízt mega án vera
og þykir seinast ofgert við. Hitt teldi ég þó heilbrigðisstjórninni sæmra
að reyna í lengstu lög að hafa „skikk“ á í sinum verkahring, en til þess
þarf hún að krefjast heildarlagasetningar um hvers konar embættis-
hústaði með skýrmn ákvæðum um, hverjum embættum beri emb-
ættisbústaðir og hverjum ekki, auðvitað eingöngu með tilliti til al-
menningsheilla, en upp á milli embættismannanna sem einstaklinga
sé alls ekki gert.1) Þolir slik lagasetning enga bið, ef von á að vera
um, að ríkisvaldið nái fótfestu á þeirri flughálku, sem það er nú
statt á varðandi þessi efni.
1) Þingsályktunartillaga þar að lútandi var samþykkt á næst síðasta alþingi
og nefnd skipuð til að undirbúa löggjöfina, en um störf hennar er ekki vitað.
f sjálfu sér ættu opinberir embættisbústaðir siður en svo að vera embættismönn-
um keppikefli, heldur miklu fremur neyðarúrræði, þegar sérstaklega stendur á.
Embættismaður í opinberum bústað á á hættu að verða húsvilltur, er hann lætur
af embætti, að ekki sé talað um ástæður fjölskyldu hans, ef hann fellur óvænt frá.
32