Fróðskaparrit - 01.01.1981, Qupperneq 339
Trúgv og siðir í sambandi við neyt
347
»Det er ikke uden af de Enfoldigste, og vel meget sjelden, at der drives nogen
Overtroe, naar Køer have kalvet, f. ex. Man afskjær Rumpen, svier den og hænger
den over Koens Hoved; man fører et Lys omkring Hornene, svier nogle Haar af
Yveret, mellem Hornene og Kløverne; en Visk Høe legges paa Ryggen; i den
første Bytte, hvori den malkes, legges et lidet Trækors, en kniv og et Vitinujra
m. v.« (Svabo 1959:411).
Landt (1965:255) sigur nakaS taS sama — helst skrivað av eftir
Svabo, men eina aðrastaðni sigur hann:
»Trølri, Troldridtet (Trommesyge) er, naar Kreaturet er meget opblæst og læg-
ger sig paa Siden. De eenfoldige troe at det er Hexe, som i Mængde ride paa
Kreaturets Ryg, hvorfore de feje det paa Ryggen med en Kost eller fare det
over med en Brand; hvorvidt dette Middel er probat behøver jeg ikke at sige«
(Landt 1965:196).
Hammershaimb gav í 1843 svenska fólkaminnisfrøðinginum Hyl-
ten-Cavallius hesar upplýsingar, sum hann hevur skrivað upp í
skundi:
»Trodl áro stora. Bo uti bergsklyftor och halor. — Visa sig nattetid efter solens
nedgang. Aro mycket farligare án huldufolk. Nár kreaturen fá bakdel forlamad
Trollriji, dá ha trollen ridit dem. Der i sár vid den tidan korna kalfva. Hindras
genom at med en eldbrand sveda litet af háren lángs hela ryggen och afskáre
nogot af svansen, som bortkastas«.67
Tá kúgv hevði kálvað varð hon sviðin eftir rygginum móti trøll-
konum, tey longu hárini á rygginum verða summastaðni rópt trølla-
hár.68
»Eingin uttan húsfólk mátti koma í fjósið, meðan kálvingin stóð uppá, og ikki
mátti farast frá kúnni, fyrrenn hon var heilvorðin ... tí meðan hon kálvaði, hildu
tey vist, at trøllkonur og onnur óvætti høvdu vald á henni. Til at styggja alt
tílíkt burtur, var siður at brenna hárini eftir rygginum á henni við einum
kertiljósi« (Rasmussen 1949:140).
Her er nevnt at tey sviðu við kertiljósi, tað verður eisini nevnt í
fleiri øðrum heimildum,89 men í nógvum førum vórðu brandar
nýttir.70 Tá tey struku glóð, varð »brandur tikin í klovan og sviðið
frá halarótini og fram at horngarðinum«.71 Onkur sigur, at tey
sviðu frá halanum og fram millum bøgirnar.72
»Tá trølkona er á kúgv, stendur hon og ristir sær. Ljós verður tá borið runt
um hana, og kúgvin verður signað, og hárini sviðin úr gron aftur eftir rygginum
niður á halan og líka niður í vaðhornið, tá siga tey:
For dens granna Mælk og Smør
da gjør ej som mangen gjør
og sin Ko fortryller« (Weihe 1938:78).