Skírnir - 01.01.1886, Side 73

ítalía.
75
mæli, sem venjulega voru flutt kristninni í boðunum og brjef-
um Píusar 9da. Hann óhelgaði og bannfærði það allt, sem
bar á sjer frelsis og framfaramerki vorrar aldar í ríkisfari og
lögum, í uppfræðingu og vísindum, og svo frv. Öllu skyldi
aptur skotið á stöðvar miðaldanna. Hjer hefir skipt um með
sýnasta móti, síðan Leó 13di tók við forstöðu kaþólskrar
kirkju, og um það bar brjef hans til kristninnar (í nóv.) ljós-
astan vott. Hann vítir hjer mart, en með stilling og rökum.
Hann bendir á hættulegar veilur og galla, sem honum þykir
vera á kröfum og kenningum vorra tíma. Meðal þeirra kröf-
urnar um aðskilnað kirkjunnar frá ríkinu. Honum verður að
þykja þetta því fráleitara, er hann segir, að allt ríkisvald sje i
öndverðu af Guði sett og skipað, og standa því á guðdóm-
legum stofni, og af honum megi því ekki kippa. Ætli ríkið
sjer að eins að hafa þjóðarviljann einn fyrir undirstöðu, þá er
auðvitað, að guðsriki eða kirkjan verður að vettugi virt, og
henni verður bolað frá skólum og uppfræðingu, og það var þó
henni að Kristur bauð að kenna öllum þjóðum og leiða þær á
Guðs götu. það er þetta háleita umboð, sem setur kirkjuna
skör hærra enn rikið, en samt ber þeim báðum i hendur
að haldast. Annars telur páfinn það vist, að ríkið reiði að
falli, ef það ber út af kirkjulegum grundvelli. það nýnæmis-
lega í fyrsta kafla brjefsins var, að þar er skýrt fram tekið, að
stjórnarfyrirkomulagið skipti hjer engu, og páfinn leggur þjóð-
veldi að j-öfnu við konungsríki — ef bæði að eins halda sjer
föstum við kristilega trú, því frá henni verði hvorttveggja að
fá lífssafa sinn, tryggingu góðra siða. I seinni kaflanum er
talað um vísindarannsóknir og fræði vorra tima, og vel látið
yfir nýjum uppgötvunum og því öllu, sem eykur þekkingu
manna á náttúrunni og hennar öflum — «sporum Guðs anda
i náttúrunni» —, en þvi öllu hart aptur visað, sem leiðir til
óstjórnar eða kemur mönnum til að brjótast undan valdi Guðs,
eða hlýðni við lög hans. — I niðurlagskaflanum hvetur páfinn
alla trúaða menn að taka þátt i lagasetningum ríkjanna og
pólitiskum athöfnum, þvi með því móti geti þeir leiðrjett svo
mart sem aflaga vill fara, afstýrt óhæfum og hnekkt ráðum