Skírnir - 17.06.1911, Page 32

128
Frá uppvexti Jóns Sigurðssonar.
manna á landsstjórn og landsstjórnarmálum og koma
þeim í skilning um, hversu nauðsynlegt það væri, að Islend-
ingar eignuðust innlent fulltrúaþing, og hvert ætti að vera
ætlunarverk þess. En í niðurlagi ritgjörðarinnar (120.—133.
bls.) tekur hann fram sem leiðbeining fyrir embættismanna-
nefndina nokkur meginatriði, er hann telur varða mestu.
»Það er þá fyrst« segir hann, »að nefndin hafl staðfastlega
fyrir augum, að alþingislögin eiga að vera handa í s-
landi.,.íslands þarfir og Islands stjórn eiga
altaf að vera hið fremsta, og skal ekki reyna til hvort
ekki mætti nota hitt eða þetta, nema þar sé nauðsyn og
gagn að. Þetta er grundvallarregla, sem hver
Islendingur óskar að nefndin fylgi«. . . •
Um kosningarréttinn kemst hann þannig að orði:
»Eftir því sem á Islandi hagar, skil eg eigi að það geti
komið neinu illu af stað (sízt um sinn), þó öllum sé
leyft að kjósa sem myndugir eru (25 ára), og búfastir í
landinu, ef þeir hafa ekki liðið neitt mannorðstjón fyrir
laganna dómi . . . því það er fremur öllu áríðanda, að
vér lífgum og notum alla þá krafta sem auðið er að nota,
vegna þess þeir eru litlir nú sem stendur, þótt öllu sé
beitt sem beitt verður, en jafnvel kosningarrétturinn get-
ur vakið menn til eftirþánka um hagi landsins, og kveikt
löngun, framtakssemi og alúð á að vinna fósturjörðinni
gagn eftir mætti«. Kjörgengi vill hann einungis binda
sömu reglum og kosningarréttinn, en láta brýna vel fyrir
alþýðu, hvað megi og eigi að heimta af fulltrúunum,
»svo þeir verði fyrir kosningum sem bezt gegnir.«
Höf. telur hæfllegt, að 30—32 þjóðkjörnir eigi setu á
alþingi, auk hinna konungkjörnu, er hann gjörir ráð fyrir
að verði að minsta kosti 3. Um alþingisstaðinn farast
honum svo orð: »En þótt hugur og tilflnningar mæli
fram með Þingvelli, þá mælir að minni hyggju skynsemi
og forsjálni með Reykjavík.«. Færir hann mörg rök fyrir
þeirri skoðun, sem hér virðist óþarfi að greina. Loks
leggur hann til að alþingi verði háð í heyranda hljóði.