Skírnir - 17.06.1911, Page 52

148
Frá uppvexti Jóns Sigurðssonar.
að haga þannig baráttu sinni í hverju máli, holt fyrir
land og lýð og fagurt til eftirbreytni.
En það var ekki alþingismálið og verzlunarmálið eitt,
sem Jón Sigurðsson lét til sín taka. Hann var alstaðar
á varðbergi fyrir sóma Islands og verklega og andlega
viðreisn þjóðar sinnar. Bréf hans frá þeim árum til góðvin-
anna Gísla læknis, Páls sagnfræðings og Þorgeirs prests
bera órækt vitni um það. Hann vill fyrst og fremst skapa
almenningsálit á Islandi, bygt á þjóðrækni og þekkingu,
og treystir svo vel náttúrugreind þjóðarinnar að það megi
takast, ef menn leggi ekki árar í bát. Til þess að glæða
þjóðlegt mentalíf á Islandi, vill hann koma upp sögu-
legu skjalasafni í sambandi við stiftsbókasafnið, og
ætlast til, að Arna Magnússonar nefndin láti því í té ó-
keypis afskriftir og handrit þau, sem til eru í tveim ein-
tökum í safni Arna, en landið eigi aftur að borga afskriftir
af skjölum, sem varði Island, og sé geymd í skjalasöfnum
stjórnarráðanna (sbr. bréf til Páls Melsteðs sagnfræðings,
dags. 12. júlí 1842). Hann vill fá skýrslur um hagi manna
og viðskifti á Islandi, og umfram alt skýrslur um verzl-
unina. Hann fer á þessum árum að kynna sér jarðyrkju-
færi, sem gæti orðið Islendingum að gagni. Hann skrif-
ast á við viðarsala í Noregi, til þess að fá þá til að flytja
við til Islands, og hann er vakinn og soflnn í skjalasöfn-
um stjórnarráðanna til þess að safna til íslands lýsingar
og Islands sögu og afla sér þekkingar á málum þeim, sem
hann telur varða mestu fyrir landið og framtíðarköllun
sína. Hann heldur fundi einu sinni á mánuði með félög-
um sinum til þess að ræða helztu áhugamál landsins, svo
sem verzlunarmálið, læknaskipunina, umbætur á kjörum
presta og sérstaka landsstjórn á íslandi (sbr. bréf til Þor-
geirs Guðmundssonar 6. febrúar 1844). Hann býr útbæn-
arskrár um áhugamál þjóðarinnar til hins væntanlega
þings. Og framtíðarhugsjónin og framsóknarmarkið standa
honum fyrir hugskotssjónum, »að koma öllum högum lands-
ins á þann fót, að við getum smámsaman nokkurn veg-