Skírnir - 17.06.1911, Side 98

194
Jón Sigurðsson sem stjómmálamaður.
um landið; engir vegir nema þeir sem hestahófarnir höfðu
troðið síðan á landnámstíð; engar skipaferðir umhverfis
landið, og gufuskip alveg óþekt hér; landbúnaður eins og
hann hafði verið frá fornu, eða jafnvel lakari í sumum
greinum; sjávarútvegur á smábátum og því aflalaust og
hallæri, ef fiskurinn kom ekki sjálfkrafa inn á fiskimið,.
eða ef gæftaleysi var, eða þá hvorttveggja; tekjur lands-
ins að eins nokkrir tugir þúsunda ríkisdala, — þegar alt
þetta er athugað, þá virðist það nokkurn veginn ljóst, að
það þurfti djörfung og óbifanlega sannfæringu fyrir mál-
stað sínum, fasta og örgga trú á þjóðinni og framtíð lands-
ins, til þess að koma fram með þetta frumvarp, slíkar
tillögur.
Að vísu er ekki liklegt, að Islendingar hefðu játað
frumvarpinu óbreyttu eins og það lá fyrir, þó Jón Sigurðs-
son hefði þá ekki verið uppi, og þannig játast undir Dan-
mörk, en þ a ð má telja vafalaust, að réttindum lands-
ins hefði eigi verið haldið fram með annari eins þekkingu
og þarafleiðandi eins skörpum rökum fyrir þeim, ef hans
hefði eigi notið, og þ a ð er víst, að enginn þeirra manna,
sem þá voru uppi, var eins vel að sér í stjórnmálum sem
hann, og því hefði verið innanhandar að glepja mönnum
sjónir af þeim, sem betur þóttust upplýstir, og fylgjandi
voru stjórninni.
Með þessum tillögum lagði Jón Sigurðsson grundvöll-
inn undir stjórnarbaráttuna, þann grundvöll, sem Islend-
ingar hafa síðan bygt á, þrátt fyrir margskonar riðlun í
því máli og útúrdúra, sem venjulega hafa verið óheppilegir
og málinu til skaða, og við þennan grundvöll er haldið
enn þann dag i dag. En málið kom aldrei til atkvæða
á þjóðíundinum, því eins og þjóðkunnugt er, sleit konungs-
fulltrúi fundinum í fullkomnu lagaleysi og með skömmum
til þingmanna fyrir framkomu þeirra, svo að Jón Sig-
urðsson fékk eigi leyfi til þess að verja gjörðir þings-
ins, þó hann beiddi sér hljóðs í því skyni, svo að
hann varð að láta sér nægja að mótmæla í nafni kon-
ungs og þjóðarinnar slíkri lögleysu, og undir það tóku