Skírnir - 17.06.1911, Síða 99

Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
195
flestir þingmenn, og kusu síðan sendimenn til þess að
kæra þessar aðfarir, en það hafði engin áhrif.
Þess hefir verið gctið, að embættismennirnir sumir
hafl reynst Jóni Sigurðssyni verst af löndum hans; nokkur
vorkunn var þeim það, að stjórnin tók þeim mjög óstint
upp, ef þeir sýndu frjálslyndi í málefnum landins, einkum
átti þetta sér stað um og eftir þjóðfundinn, og það verður
flestum fyrir að kjósa heldur að sitja í náðum í embætti,
en láta kasta sér út á gaddinn með konu og börnum. En
Jón Sigurðsson hugsaði ekkert um slíkt; atvinna sú sem
hann hafði í Danmörku var af honum tekin, en þó stóð
honum til boða bæði rektorsembættið hér á landi, og ann-
að embætti, ef hann bara vildi hætta við stjórnmál, eða
ef hann vildi skuldbinda sig til að fara ekki oftar til þings1).
En hann tók þar þvert fyrir, og átti hann í þá tíð heldur
örðugt uppdráttar. Um ósérplægni hans hefir heldur enginn
efast, og ekki einu sinni Danir, sem þó völdu honum óþvegin
skannnaryrði. brugðu honum nokkru sinni um eigingirni
eða valdalyst.
Stjórnbótarmálið var nú lagt á hilluna um langa
stund af stjórnarinnar hálfu, en íslendingar mintu á það
á einhvern hátt á hverju þingi, og Jón Sigurðsson hélt því
við með ýmsum ritgerðum í Félagsritunum; þó þær væru
ekki altaf beinlínis um það mál út af fyrir sig, þá hafði hann
lag á að smeygja inn skoðunum sínum á því máli, og ala á
því, í ritgerðum um annað efni, t. a. m. um fjárhagsmálið
eða verzlunarmálið. Þó að Jón Sigurðsson setti markið bátt
í stjórnbótarmálinu og fjárhagsmáiinu, þá var hann eiginlega
enginn hugsjónamaður, og enn síður neinn skýjaglópur í
stjórnmálum, nei, hann var praktiskur maður, og hann þekti
landa sína svo vel, að liann vissi að þeir eru seinir til, en þó
fastir fyrir, er þeir hafa einusinni skiiið málið. »Eftirininni
meiningu er seiglan okkar bezti bjargvættur,* segir hann2).
Það er altaf viðkvæðið hjá honum, að fyrst sé að fá verzl-
*) Bréf bls. 173 og 176, sbr. bls. 194.
s) sst. bls. 183.
13*