Skírnir - 17.06.1911, Blaðsíða 102

198 Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
þá fylgdi þar með auðvitað krafa um fjárveitingarvald,
svo það fylgdi stjórnbótarmálinu og lá i þagnargildi ásamt
því. Eftir að grundvallarlögin voru komin í gildi í Dan-
mörku, hafði ríkisþingið öll fjárráð Islands í hendi sinni,
þó það væri vitanlega algjörlega ólöglegt, og rikisþingið
sýndi lítið örlyndi gagnvart íslandi á þeim árum. Sá,
sem þetta ritar, hefir farið í gegnum umræður á ríkisþing-
inu í íslenzkum málum alt fram að 1874, og hefir brugðið
stórum við að lesa um þá miklu smásmygli og smásálar-
skap, sem lýsir sér í fjárveitingum til Islands; þar er
venjulega að eins um örlitlar fjárveitingar að ræða, t. a.
m. að leggja þak á landssjóðskirkju og þessleiðis, en ávalt
er reynt að klípa af því, sem um er beðið, og alt er það
veitt með umyrðum og eftirtölum og sem af náð.
Að öðru leyti voru hugmyndir Dana um fjárhagssam-
bandið mjög svo á reiki, stundum var ekkert af tekjum
Islands talið með í hinum sérstaka lið um það, heldur
blandað saman við ýmsa aðra tekjuliði aldanska, stundum
voru aftur einstaka tekjuliðir teknir með, en altaf voru
gjöldin tilfærð út í yztu æsar; var það því Ijóst, að ann-
aðhvort höfðu Danir enga glögga hugmynd um sambandið,
og það er sennilegast, eða þá að þeir vildu glepja sjónir
fyrir Islendingum. Það er eitt með öðru, sem ísland á
Jóni Sigurðssyni að þakka, að þetta lagaðist smátt og smátt,
einkum að því er tekjuhliðina snertir, því hann sýndi
glögglega fram á um hverja tekjugrein, hvernig hún væri
til komin, og hversvegna hana bæri að tilfæra; þannig
var það viðurkent af Dönum 1850, að skólaeignirnar á
Islandi væri landsins eign en ekki rikissjóðs, en þá heimt-
aði Jón ennfremur, að það væri líka viðurkent, að and-
virði stólsjarðanna, sem seldar höfðu verið eftir 1784, væru
landsins eign, og hið sama gilti um allar jarðeignir í landinu,
sem dregnar höfðu verið á ýmsum tímum alt frá siðbótinni
undir konung, en það dróst samt að sú viðurkenning kæmi.
Ef þetta væri talið með, áleit hann engan vafa á því,aðland
ið gæti borið sig, og auk þess mætti altaf leggja dálítið á t. a.
X