Skírnir - 17.06.1911, Blaðsíða 107

Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
203
með tilliti til fjárlaganna fyrir ísland, og jafnframt skuli
sá starfi fenginn alþingi (2. gr.), og eru svo nánari atkvæði
um hverjar tekjur og gjöid landsins heyri undir ákvæði
alþingis, en fyrst í 7. og síðustu grein kemur fjárhags-
aðskilnaðurinn og hljóðar hann á þá leið, að Danmörk
skuli í 12 ár greiða 42,000 dali til íslands, en eftir þann
tíma skuli ákveðið með lögum að nýju, hve mikið tillag
skuli greitt. Þetta síðasta var þvert ofan í tillögur nefnd-
arinnar, því báðir klofningar nefndarinnar, að fráskildum
Jóni Sigurðssyni, höfðu lagt til að veita sumpart ævarandi
árgjald og sumpart laust tillag um tiltekið árabil, og skildi
þá í því einungis um upphæðina.
Frumvarp þetta var mjög sniðuglega samið, og ísmeygi-
legt, og það svo, að hefðu Islendingar ginið við þvi, hefðu
Danir haft fult vald til að innlima Island algerlega í Dan-
mörku, og það er lítill vafi á því, að þeir hefðu gert það,
því þá réðu hinir svo kölluðu þjóðfrelsismenn, »prófessora«-
flokkurinn lögum og lofum í Danmörku, en við þannflokk var
Jón Sigurðsson hræddari en við ^bænda^flokkinn1). Enhann
stóð þá á verði sem endrarnær; hann hafði þá ekki komið á
tvö þing, en nú sá hann ekki armað hlýða en að fara
sjálfur, enda má telja það alveg víst, að frumvarpið hefði
verið samþykt að eins með hækkun á tillaginu, hefði hann
ekki mætt þar, og svo lítur hann sjálfur á. »Stjórnin
hafði heldur ekki að því ieyti rent blint í sjóinn, að hún
hefði fundið þá, sem vildu láta alþingi taka beituna, og
annaðhvort sáu ekki, eða vildu ekki sjá, livað undir bjó«2).
Eins og tekið var fram voru aðalákvæði frumvarps-
ins þau, að ríkisþingið átti að leggja niður fjárveitingar-
vald sitt, en alþingi átti að taka við því; þar sem
frumvarpið var til 1 a g a, þá var það auðsætt, að alþing
átti fyrst að segja á 1 i t sitt um það, og þá var ætlunar-
verki alþingis lokið, en síðan átti að leggja frumvarpið
fyrir ríkisþingið til 1 a g a, til fullnaðar á 1 y k t u n a r, eftir
þess eigin geðþótta, og án tillits til, hvort álit alþingis
‘) Tíðindi frá þjóðfundi ísl. bls. 159.
2) Ný Félagsrit XXV. árg., bls. 146.