Skírnir - 17.06.1911, Page 128

-224
Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaðnr.
í hverri sýslu1)*. Þetta bar þann árangur, að fram komu
á alþingi 1845, 27 samhljóða bænarskrár úr 15 sýslum,
og auk þess frá íslendingum í Kaupmannahöfn, um full-
komið verzlunarfrelsi. Jón Sigurðsson bar málið fram á
þinginu og var framsögumaður nefndar þeirrar, er skipuð
var í það. í nefndarálitinu er það skýrt tekið fram, að
verzlunareinokun sé gagnstæð fornum réttindum landsins,
þvi að það hafi geflð sig í frjálst samband við Noreg með
samningi við Noregskonung2), það tjái því ekki að fara
með ísland sem nýlendu. Krafan um verzlunarfrelsi er
því beint bygð á fornum landsréttindum, og var það dirfska
á þeim tímum, meðan einveldið var enn í almætti sínu.
Konungsfulltrúi var líka fljótur að mæla á móti og bera
fyrir sig einveldið; að öðru leyti var tekið vel i málið, og
var það samþykt nærfelt í einu hljóði að biðja konung
að gefa verzlunina frjálsa við allar þjóðir, en í álitsskjal-
inu til konungs er því samt slept að vitna í réttindi lands-
ins, hefir það sennilega bæði þótt þýðingarlaust eins og
þá stóð á, og óhyggilegt. í auglýsingu konungs 21. maí
1847 er þess getið, að mál þetta þurfi svo mikinn undir-
búning, að ekki hafi verið hægt að leggja frumvarp fyrir
alþing að þessu sinni, en það skuli vera gert sem fyrst.
Þó þetta væru liðlegar undirtektir, þótti Jóni Sigurðssyni
þær þó helzt til ónákvæmar, og vildi fá að vita með
vissu, hvað málinu liði og hvenær mætti búast við árangri;
en þessu var litlu svarað og út í hött af konungsfulltrúa.
Jón Sigurðsson bar þá fram bænarskrá þess efnis, »að
fullkomið verzlunarfrelsi verði veitt að ári komanda (1848)
til reynzlu, án allrar álögu annarar, en nú er, fyrst um
sinn, þangað til búin verða fullkomin verzlunarlög fyrir
landið, og lögð fyrir alþingitil ráðaneytis«, en bænarskráin
var feld frá nefnd; er það ljós vottur þess, að Jón Sig-
urðsson hefir þá ekki verið búinn að ná því taki á meiri
hluta þingmanna, einkum hinna þjóðkjörnu, sem síðar, og
*) Bréí bls. 83, sbr. bls. 86.
2) Alþ.tið 1845, bls. 540.