Skírnir - 17.06.1911, Page 136
232
Jón Sigurðsson sem stjórnmálamaður.
betur en hann, eða réttara sagt eins og hann) skólaraál,
innlenda læknaskipun, verzlunarmál og rétt íslenzkrar
tungu, og þar með íslenzkt þjóðerni. Auk þess studdi
hann öll atvinnumál bæði í ræðu og riti, lét sér ant um,
að íslendingar lærðu búfræði í útlöndum, og kæmu upp
hjá sér innlendri verzlun með samtökum.
Jón Sigurðsson var forseti á alþingi á fjölda mörgum
þingum; það starf rækti hann með miklum skörungsskap,
óhlutdrægni og lipurð, þó bregður Jón Guðmundsson hon-
um um, eftir að slest hafði upp á vinfengi þeirra út af
fjárhagsmálinu, að hann hafi um of beitt sér í því máli-
frá forsetastólnum; hann hefði átt að víkja úr sæti sínu
og tala þaðan. Sjálfsagt er nokkuð hæft í því, að hann
hafi beitt kappi, þá er um jafnmikið áhugamál hans var
að ræða sem þetta, en formlega heimild hafði forseti þá
til að taka þátt í umræðunum úr forsetasæti, og þó hann
hafi stöku sinnum gengið lengra en mótstöðumönnum hans
líkaði, í hlutdeild þingmálanna á þennan hátt, þá er það
víst, að hann var fyrirmyndarforseti og á mikinn eða
aðalþáttinn i þeim þingvenjum, sem á komust, og að
ýmsu leyti haldast enn í dag. Hann lét sér mjög ant um
að útvega alþingi bókasafn, einkum af stjórnfræðislegum,
hagfræðislegum og lögfræðisbókum, svo að það á sinni
tíð mátti heita ágætt, en síðan hefir því enginn sómi verið
sýndur; nálega engin bók bæst við, síðan hann féll frá.
Jón Sigurðsson elskaði ættjörðu sína heitt og innilega,.
og hann beitti þeim miklu gáfum, sem hann var gæddur,
til þess að verja réttindi hennar, og útvega henni frelsi
og efla framfarir hennar; hann hafði mikla, of mikla, trú
á framfarahug landsmanna; hann bjóst því við, að þeir
mundu vilja leggja mikið i sölurnar eins og sjálfur hann,
en það brást honum; hann þekti ekki landa sína nógu vel,
af því hann ól svo að segja allan aldur sinn i Dan-
mörku, og þó hann annaðhvort ár skryppi hingað til lands-
ins, þá komst hann eigi í kynni við alþýðu og hugsunar-
hátt hennar. Þetta var honum bæði styrkur og óhagur;
styrkur að því leyti til, að ef hann hefði þekt hugsunar-