Skírnir - 17.06.1911, Blaðsíða 193
Endurminningar um Jón Sigurðsson.
289
kenninga. Eg var þá og fullur af kenningum Mill’a og
ritum, sem eg hafði lesið vestra. Og varð mér tíðrætt
um þann höfund. Ekki hafði hann þá lesið annað eftir
Mill, en bók hans »Um frelsið« í danskri þýðingu, og þótti
honum mikið til hennar koma. Hann hafði þannig ekki
lesið bók Mill’s »Um þingstjórn« (On Representative Govern-
ment). Fann eg, að hann hafði gaman af að láta mig
segja frá efni ýmsra kafla í þeirri bók, og sagðist hann
ætla að kaupa sér hana og lesa, er hann kæmi út aftur.
Morguninn, sem við lögðum frá Granton, gaf eg hon-
um eitt eintak af riti mínu um Alaska, sem eg hafði með
mér nýprentað. Daginn eftir spurði eg hann, hvort hann
hefði lesið nokkuð enn í því riti. Hann sagðist hafa lesið
kverið alt í gærkvöldi og í morgun. Lauk hann lofsorði
á, að kverið væri skemtilega skrifað, »og dottið hefi eg
þar niður á hugsanir, sem mér eru nýjar«, sagði hann;
•en þess kvaðst hann vilja óska, að mér tækist ekki að
koma mörgum hér að heiman til að flytja vestur um haf.
Fann eg það á öllu, að hann hafði lítinn gáning á vestur-
förum, og þótti landið þurfa annars með, en að fólk flytt-
ist burt úr landinu. Eg inti eitthvað í þá átt, að sjón-
deildarhringurinn víkkaði fyrir mönnum, er þeir flyttust í
annað land, og gæti svo farið, að einhverjir hollir og
góðir straumar gætu síðar meir streymt heim aftur að
vestan. Hann hrosti við, meir en hálfgerðu efasemdar-
brosi, og óttaðist að þess kynni að verða helzt til langt
að bíða; en þó tók hann mjög hógværlega í málið.
Eg var um sumarið í Reykjavík fram eftir þingi, en
eigi minnist eg þess, að eg ætti neinar viðræður við hann
það sumar, nema hvað hann veik einu sinni vingjarnlega
að mér á götu og þakkaði mér fyrir kvæði eftir mig, sem
þá var nýprentað í »Þjóðólfi«.
Síðan sá eg ekki Jón Sigurðsson aftur fyrri en i Kaup-
mannahöfn eftir nýár 1877, er eg dvaldi þar eitthvað tvo
mánuði. Eg kom þá til hans og heilsaði upp á hann skömmu
eftir að eg kom til Hafnar, seint í Janúar. Bauð hann
mér heim til sín tveim sinnum. Hann vissi, að eg var í
19