Norðurfari - 01.01.1849, Blaðsíða 107

FRELSIS HREIFINGARNAR.
100
veill og hálf “svart-gulur”' þá nota8i hann sjer ei af sigrinum
og veitti Jellachich þriggja daga gri5 þegar hann beiddist þess,
og Króata höfðinginn notaði sjer sviksamlega af þessum tíma til
a8 forða sjer og hörfa til baka með lið sitt. A meðan voru menn
allstaðar í hjerö8um að safnast saman og þrífa til vopna eptir
áeggjan Kossuth’s, og duglegir menn gjörðust oddvitar þeirra.
Moritz Perzel, sem áður hafði verið hersveitarforingi, en á
síðari tímum mest gefið sig við stjdrnarefnum og nú var þing-
maður, tdk nú aptur sverð sitt og sýndi bráðlega a8 hann var
duglegasti hershöfðingi. Sama er að segja um Arthur Görgey,
ungann mann af gamalli magyarskri ætt. Hann er fæddur 1816
og hafði fyrst numið herlyst í Tolna og orðið húzzaraforingi. En
hann kunni ei lengi við sig í keisaraliðinu, og lifði á eignum sinum
þangað til í fyrra sunsar að stríðið byrjaði 5 þá bauð hann Koss-
uth þjónustu sína, því hann hafði undrast yfir honum frá því
hann var drengur, og þess var ei lengi að bíða að hann skaraði
langt framúr gráhærðum keisaralegum hershöfðingjum, sem
nógu voru monntnir yfir skólalærddmi sínum. þiessir báðir
menn rjeðust nú ásamt Casimir Batthyany, sem þá var aðal-
þingstjdri í Baranya og hafði þar safnað að sjer mönnum,
á þann part af liði Jellachich, sem eptir hafði orðið suðurfrá.
Tóku þeir þar höndum Roth hershöfðingja með fylki sitt við
Mohacz og tvo aðra yfirforingja; voru það saman 10000 dátar og
73 foringjar, sem alla var farið vægðarsamlega með og sendir
heim í Krdaziu aptur eptir 3—i vikur, nema foringjamir. Á
þenna hátt ávann Kossuth sjer smátt og smátt hylli Krdata, sem
alltaf voru að verða dánægðari með Jellachich þegar þeir sáu að
hann var ei annað enn verkfæri í höndum annara.
’þegar fregnin barst til Vínarborgar um morð Lambergs Ijet
hirðhyskið keisarann úfnefna Jellachich til landstjdra og herstjdra
yfir allt Ungvcrjariki í stað hans; þetta skjal er dagsett 3. Octdber,
og í því er Kossuth kallaður drottinssvikari, mönnum sagt að
leggja niður vopn sin og þinginu slitið. En auk þcss að þetta verk
var öldungis dlöglegt, því keisarinn hafði enn ekkert ráðaneyti, þá
var það líka hið heimsknlegasta uppátæki, sem hugsast gat, að
gera vesta fjandmann landsins að höfðingja þess — og afleiðingarnar
sáust líka fljdtt. Flestir, sem áður hafði verið hik á, snjerust nú
af gremju mdti svikonum og vildu varna því að iög væru svo
hörmulga brotin á þeim. En hirðin þdttist þá svo öflug, cptir sigra
Radetzky’s, að hún mætti gera hvað sem hun vildi og þyrfti hvorki
að hirða um lög guðs nje manna. fiegar skjalið var lesið upp í
þinghúsinu í Pesth 7. Octdber brostu, allir og því var enginn
gaumur gefinn; cn í því bili kom Kossuth að frá Szegedin og
sundurliðaði í langri ræðu öll svik og pretti hirðarinnar og sagði
* Svo Iiafa verið kallaðir allir þeir, sem hjeldu meá keisaradæminu eins og
þaft úöur var, og vilja halda því saman a sama hátt; nafnið er dregið af þvf
að herfúni keisaraættarinnar er svartur og gulur.