Norðurfari - 01.01.1849, Síða 184

186
TVORfilTRFARl.
mann, landrógeta og prófasta?—Um lagakennsluna lítur svo út sem
0. St. þyki J)a5 góð og gyld ástæða fyrir því, að Islendingar þurli
að læra dönsk lög, að Danir verði að læra íslenzk lög. Vjer vitum
ldnverskan mann, sem leggur sig eptir enskum lögum, og eptir
þessum álýktanarhætti verðum vjer nú að halda, að það sje óum-
llyjanleg nauðsyn fyrlr alla enska lögfræðinga, að leggja sig eptir
kínverskuin lögum. En 0. St. hefur ei einu sinni sýnt að Danir
læri íslenzk lög við haskólann hjer — og hví skyldi þeim líka
vera, kennd íslcnzk lögfræði í skóla, sem vjer höfum sýnt og sannað
að íslendingar geti ekki einu sinni fengið kennslu í henni við?
Annars höfum vjer aldrei viljað banna neinum, sem sjálfan
langar til þess, að leggja sig eptir dönskum lögum, og erum 0. St.
öldungis samdóma I því, að menn þurli ei endilega þessvegna að
heimfæra þau upp á Island. En vjer höfum krafist þess að ís-
lenzkir lögfræðingar væru ei með öllu látnir kennslulausir í íslen-
zkum lögum, og á ineðan svo er viljum vjer i raun og veru ekki
lá mönnonutn þó þeir heldur dæmi eptir þeim lögum, sem þeir
kunna, enn hinum, scm þeim ei eru kennd. Að svo hafi farið
á Islandi sýnir lika margra alda reynsla, og vjer viljum að eins
byðja mcnn að lesa það, sem Páll Vídalín þegar segir um þenna
ósið og skaðræði hans í Fornyrií'onum, blss. 399 og 400. En ef
0. St. saint ei vill trúa þvi að sameiginlegur lagaskóli fyrir tvö
ósamkynja lönd geti orðið háskalegur, þá viljum vjer nefna honum
annað spánýtt dæmi, sem hann víst þekkir eins vel ogvjer: segja
ekki Danir að Sljesvík einkum sje orðin þýzk vegna þess að
háskólinn í Kíl er sameiginlegur fyrir bæði hertogadæmin ? 0. St.
segist reyndar finna hjá sjer styrk til þess aldrci að beita öðrum
enn lögleiddum lögum á Islandi, og þó vjer engan veginn viljum
efast um afl hans til að standa móti freistingum, þá getur þáttur
hans þó ei styrkt von vora um hann í þessu tilliti hvað dönskum
lögum viðvíkur. — Um guðfræðiskennsluna segir 0. St. að vjer
höfum talað gapalega, af því vjer glöddumst yfir því að Islendingar
nú væru lausir við yfirdrottnan Dana í þvi tilliti. Hvað gapalegt
sje í þcssu, nema í augum þeirra manna, sem ef þeir annars
nokkurn tíma gleðjast yfir framförum Islands , aldrei þora að láta
bera á því —• það eigum vjer bágt með að skilja. En það getum
vjer skilið, að 0. St. hefur hjer, cins og annarstaðar, ruglast í
ályktaninni. Lausnin er ei innifalin í neinum missir á peninga-
styrk fyrir íslenzka stúdenta við háskólann hjerna (hverjum nema
O. St. gæti dottið slíkt í hug?), en í því, að Islendingar hafa
tekið til sín dálítin manns móð og stofnað skóla, svo þeir þyrftu
ci að vera eins upp á aðra komnir. En til þess að þessi lausn
verði fullkomin, og einokan danska háskólans á guðfræðiskennzlu
Islendinga haldist ei de facto eins við cptir sem áður, þarf þess
mcð að cand. theol. frá háshólanum hjer, gangi ei fyrir þeim úr
prestaskólanum, og þess vcgna sögðum vjer og segjum enn að
það sje hið einasta rjetta. Hvar liggur nú í þessu, eins og 0. St.
segir, nokkurt forboð, að menn megi ei eins fyrir því fara hvert,