Eimreiðin - 01.01.1900, Page 7

7
þessum löndum er kjördæmunum skift í kosningarsvæði og kosn-
ingarstaður á hverju svæði. Á Englandi er svo ákveðið með lög-
um 18. júlí 1872, að enginn kjósandi skuli þurfa að fara lengri
leið til kosningar en 4 enskar mílur, sem er liðlega 3/4 danskrar
mílu.. Á Hollandi, Belgíu, Frakklandi, þýzka keisaradæminu og
Ítalíu er svo ákveðið, að kjósa skuli í hreppunum, þó svo, að
stórum hreppum skuli skift í hæfileg kosningarsvæði, og mjög
litlir hreppar einnig sameinaðir í kosningarsvæði. Vegalengdir fyrir
kjósendur til kosningarstaða virðast vera hér um bil eins og á
Englandi, það er að segja í lengsta lagi tæp klukkutímaferð.
Samkvæmt þessu er óhætt að segja, að í siðuðum löndum
sé kjósendum gjört mjög auðvelt að sækja til kosningarstaðanna,
og það er ekkert, sem bendir á, að siðuðu þjóðirnar vilji gjöra
þetta erfiðara. Nei, langt frá. Lögin úm skifting kjördæmanna í
kosningarsvæði hafa verið lögleidd smátt og smátt jafnvel fram
að síðustu tímum, og það eru jafnvel lög frá síðustu tímum, sem
veita kjósendum rétt til að kjósa, þótt þeir geti eigi komið á
kosningarstaðinn sjálfir.
Eins og áður er sagt, kjósa kjósendur í Noregi kjörmenn,
sem síðan kjósa stórþingsmennina; kosningarsvæði fyrir kjósendur
eru því mjög smá, og því auðvelt að fara á kosningarstaðinn.
f>ó getur svo staðið á, að menn geti eigi, sökum veikinda eða
af öðrum ástæðum, komið á kosningarstaðinn; en á síðari árurn
hafa Norðmenn, sem í sumum greinum ganga á undan öðrum
þjóðum, lögtekið, að slíkir menn skuli einnig geta neytt kosningar-
réttar síns. Með lögum 1. júlí 1884 hefur verið ákveðið, að þeir,
sem hafi lögleg forföll, megi senda atkvæði sitt í lokuöu bréfi. Með
lögum 5. júní 1897 hefur einnig verið ákveðið í Noregi, að menn,
sem fara til annara landa, megi kjósa, bæði áður en þeir leggja
af stað og eins í útlöndum hjá verzlunarræðismönnum og hjá skip-
stjórum sínum, ef skipstjórarnir eru norskir og skipin norsk.
þetta er nokkuð öðruvísi en hér á landi, þar sem sumir
kjósendur þurfa jafnvel að sækja 10—20 mílna leið til kosningar-
staðarins, og verja til þess 2—3 dögum eða lengri tíma.
Hér á landi hefur einn þingmaður (skólastjóri Jón A. Hjaltalín)
hvað eftir annað borið upp frumvarp til laga um, að menn mættu
kjósa í hverjum hreppi, en neðrideild hefur jafnan felt frumvarpið
og hafa fulltrúar þjóðarinnar hér á landi þannig ekki viliað full-
nægja hinni fyrstu réttlætiskröfu, er leiðir af kosningarrétti manna.