Eimreiðin - 01.01.1900, Page 137

‘37
og dáleiðslu, andatrú, fjölkyngi og kraftaverk« og er hún allfróðleg og
skemtileg fyrir þá, sem ekki þekkia annað betra af því tægi. En í
rauninni er hún hálfgert hrafl, enda ekki við öðru að búast, þar sem
jafnyfirgripsmiklu efni er ætlað svo lítið rúm. En hún getur kannske
vakið löngun manna til að kynna sér meira um þetta efni, og viljum
vér þá benda mönnum á ágæta og sannmentandi bók, sem heitir
»Overtro og Trolddom«, eftir Alfr. Lehmann, kennara í sálarfræði við
háskólann í Khöfn. í þeirri bók er og kafli um hjátrú forfeðra vorra,
eins og hún kemur fram í sögunum, um drauma og margt fleira. —
Þá er í heftinu næst ritgerð um Gladstone gamla, sem gefur mjög ranga
hugmynd um hann og hefði betur verið óskrifuð. Þó að þýzkur skó-
sveinn Bismarcks gamla hafi fundið hvöt hjá sér til þess að reyna að
bregða skýi yfir frægðarljóma þessa brezka mikilmennis, svo að hann
skyldi síður skyggja á þýzka stáldýrlinginn með steinhjartað, þá var
lítil ástæða fyrir íslending að fara að hlaupa eftir þvf. En af þeim
rótum eru þó niðrunarorð J. Ó. urn Gladstone runnin, — Þá er í
»N. Ö.« nokkuð langur kafli um »bókmentir vorar«, og er hvorttveggja
að hann er eini sjálfstæði kaflinn, sem í heftinu er, enda mest í hann
varið. Er þar margt vel og réttilega athugað, en sumt þó miður góð-
gjarnlega. Viljum vér þar til nefna dærni, er oss stendur næst. Þar
sem rninst er á »Eimr.« er sagt, að ritstjóri hennar telji nokkra menn,
sem til eru nefndir, meðal þeirra, »sem færastir mega teljast og bezt
skáld hjá þjóð vorri«. Vér vitum ekki hvað er að rangfæra orð, ef
ekki þetta. 1 grein þeirri, sem átt er við í »Eimr.«, eru taldir upp
allir þeir, er frumort kvæði og sögur hafi verið eftir í ritinu (og meðal
þeirra Stgr. Thorsteinsson, Matth. Jochumsson, Valdimar Briem, Þor-
steinn Erlingsson, Einar Hjörleifsson, Jónas Jónasson o. s. frv.). Og
svo er bætt við: »Mun enginn geta neitað, að hér hafi þeir lagt orð
í belg, sem færastir mega teljast og bezt skáld hjá þjóð vorri. Og þó
eitthvað kunni að hafa slæðst með, sem ekki hefir verið sem fullkomn-
ast, þá virðist oss það ekki svo mjög tiltökumál, þegar þess er gætt,
að Eimreiðin vill líka vera athvarf fyrir unga efnilega höfunda. »En
fár er smiður í fyrsta sinn««. Er hér ekki nægilega sleginn varnaglinn
við því, að telja ekki alla þá, sem Eimr. hefir flutt skáldskap eftir,
með »beztu skáldunum«r Eigum vér að trúa því, að ritstjóri »NÖ.«
skilji ekki, hvað orðtækið »að leggja orð í belg« þýðir? Hitt verður
oss fyr fyrir, að segja við hann eins og Brandur biskup sagði við
Hvamm-Sturlu: »Enginn frýr þér vits, en meirr ertú grunaðr um
gœzku«. — Síðast í heftinu eru þættir, sem heita »Víðsjá« og »Rit-
stjóraspjall« og er það samtíningur af ýmsum fróðleiksmolum úr út
lendum tímaritum.