Skírnir - 01.01.1940, Síða 50

Skírnir
Sannfræði íslenzkra þjóðsagna
47
Einn dag, er komið var fram á vetur, var Helgi við skepnuhirð-
ingu heima viií og var að láta í handa kúnum. Heyrði hann þá, að
skollinn var á þreifandi bylur með háaroki og hörkufrosti. „Hljóp
Helgi þegar til sjávar til þess að vitja um féð. Fann hann það nú
flætt á skeri einu, ekki langt frá beitarhúsunum, og stóð á harða
aðfalli. Hann óð fram í skerið, og tók sjórinn honum í buxnastreng.
Nú tók hann það ráð að handsama tvo gamla forustusauði, er hann
atti, og batt hann þá niður með sokkaböndum sínum. Síðan rak
hann féð út í, en það gekk illa, því að stormurinn stóð af landi og
forustusauðina vantaði í hópinn. Þegar féð var komið út í, leysti
hann sauðina og tengdi þá lauslega saman með sokkaböndunum,
svo að þeir syndi samhliða í land. Sjálfur fe" hann milli þeirra,
heldur með sinni hendinni i hvorn sauð og lætur þá synda með sig í
land. Þetta gekk allt vel, og síðan lætur Helgi féð inn. Hann var
nokkuð lengi að því, og á meðap frusu fötin utan um hann, svo að
hann gat varla hreyft sig. Lagðist hann þá fyrir í heyi, sem var við
húsin, og lét þar fyrirberast“. Sauðamaður var hjá Helga, er Jón
hét, frændi hans, og hefir hann sagt frá þessu. Hann var í lamba-
leit þennan dag, en er hann kom heim, var Helgi ókominn. Fór hann
þá að leita Helga og fann hann i heyinu við fjárhúsin. „Hafði hann
þá tekið köldusótt mikla. Þar eð Helgi gat ekki gengið, eins og hann
var nú til reika, fór Jón aftun heim að bæ eftir mjólk og þurrum
fötum. Þegar Helgi hafði hresst sig á mjólkinni og klæðzt í þurru
fötin, lögðu þeir af. stað í bylnum, og tókst Jóni eftir mikla erfið-
leika að koma frænda sínum heim. Næsta dag hafði Helgi tekið
lungnabólgu, og úr henni- dó hann“.
í Rauðskinnu er sagt á þessa leið frá dauða Helga, og
er sú frásögn skráð eftir Herdísi Andrésdóttur, en hún var
fædd 3 árum eftir að Helgi dó, og hefir efalaust numið
söguna í ungdæmi sínu í Breiðafirði:
„Það var vor eitt rétt fyrir sláttarbyrjun, að Helgi var nýkom-
'nn heim frá sjó; gekk þá kvefsótt þung með taki þar í sveit, og lá
fólk á bæjum. Það var siður fyrir vestan og er siður víða enn, að
borið var út, sem kallað er, á laugardegi; var svo gert í Rauðsdal
tetta sumar eins og endranær. Þá var Helga brugðið, og töluðu
vinnumenn hans um það, að hann myndi vera eitthvað lasinn, en
ekki kvartaði hann. Leið svo til mánudags. Var þá veður hið blið-
asta, logn og sólskin, og fóru vinnumenn Helga snemma til sláttar
1 túninu. Þótti þeim þá kynlega við bregða, að ekki kom Helgi, eins
°S hann var vanur. Þegar þeir komu heim um dagmálin, var Helgi
í skemmu og dyttaði að annboðum; höfðu þá piltarnir orð á því,
að hann væri óvenjulega fölur, og spurðu hann, hvort hann væri