Skírnir - 01.01.1940, Side 204

Skírnir
Ritfregnir
201
ingarinnar, og mörgum af aðalmönnum þess hryllilega leiks. Dóm-
ur Zweigs um drottninguna kemur þegar fram í þessum orðum inn-
gangsins: „Hún var eins og fólk er flest, mjög alvanaleg kona, ekki
sérstaklega skynsöm og ekki tiltakanlega heimsk, hvorki eldur né
ís. Hún hafði enga sérstaka hæfileika til þess góða og hún hafði
ekki hinn minnsta vilja til hins vonda. Hún var hversdagskonan í
gær og i dag og á morgun. Hún fýstist ekki til þess djöfullega, og
hún hafði enga löngun til þess mikilfenglega, og virtist því ekki
vera neitt efni í sorgarleik. En sagan, þessi mikli einvaldur, þarf
alls ekki á neinni hetju að halda til þess að skapa átakanlegan
harmleik. Hann getur á öllum tímum skapazt vegna misvægisins
milli mannsins og örlaga hans“. Og höfundurinn sýnir nú, hvernig
þéssi ,,hversdagskona“ að lokum þroskast í mótlætinu. „Það er fyrst
í mótlætinu, sem maður veit í raun og veru, hver maður er. Og í
meðvitundinni um hærri skyldur verður hún ný kona. S'kömmu áð-
ur en lífið slokknar, heppnast listaverkið, það, sem mun lifa, því
að á síðustu stundum æfi sinnar er María Antoinetta, þessi alvana-
lega kona, hetjan — mikil í sorg sinni, eins og örlögin, sem henni
voru ásköpuð". — Flestir munu lesa þessa bók með spenningi og
margt af henni læra. Hún hefði þó að mínum dómi verið betri, ef
höfundui' hefði í sumum skýringum sínum verið fáorðari og ætlað
lesendum að lesa meira milli línanna.
„Undir örlagastjörnum“ er fjórar greinar: Veraldarmínútan hjá
Waterloo. Napoleon, 18. júní 1815. — Angurljóð öldungsins.
Goethe á milli Carlsbad og Weimar, 5. september 1823. — Fundið
Eldorado (J. A. Suter, Kaliforniu. Janúar 1848). — Kapphlaupið
um suðurheimskautið. Scott kapteinn á 90. breiddarstigi, 16. janú-
ar 1912. — Þetta eru fyrirtaks greinar. Lifmiklar og átakanlegar
lýsingar, ferð og flug í stílnum, og — „örlögin blasa við augljós
eldingum leiftrandi huga“. Þýðingin er ágæt. G. F.
Vilhjalmur Stefansson, Iceland. The first American Republic.
'New York, 1939.
Þetta er allmikil bók, alls 315 bls., með mörgum góðum mynd-
um og fjölbreyttum fróðleik. Er það stórum þakkarvert að fá slíkt
rit um land vort og þjóð gefið út á heimsmáli og samið af manni
eins og dr. Vilhjálmi, sem bæði ber hlýjan hug til gamla landsins,
ei' hinn snjallasti rithöfundur og nýtur þeirra vinsælda og orðstírs
1 Bandaríkjunum, að hver bók, sem hann lætur frá sér fai'a, er les-
,n með athygli af fjölda manna.
Hér er hvorki unnt að gei'a nákvæma grein fyi'ir efni bókarinn-
ar né ræða nánar um einstök atriði hennar, sem ábótavant kynni
að vera. Mér hefir þótt langfróðlegast að lesa inngangskaflann:
Introductory Statement on the First and Second American Repu-
hlics. Þar njóta hæfileikar og sérþekking höfundarins sin ágætlega,