Eimreiðin - 01.10.1930, Blaðsíða 77

eimreiðin
HÉRAR
381
Þar sem hérinn er svo mikið ásóttur, eins og hér að ofan
er getið, verður viðkoman að vera mikil til þess að kynið geti
haldist við. Enda er það líka svo. í Svíþjóð er máltæki sem
segir: — Á vorin fer hérinn út í haglendið í fylgd með einum
°9 kemur aftur að haustinu í fylgd með sextán. — Og talið
er, að þetta láti nærri sanni, ef ekki tortímist mikið af honum.
Flestir hérar gjóta oft á ári, eftir því hve sumrin eru löng
og aðrir möguleikar á afkomu. I hvert sinn fæðast 3—6
ungar, kvað jafnvel geta orðið 11. Ungarnir eru sæmilega
þroskaðir, er þeir fæðast, enda njóta þeir lítillar umönnunar
í uppvextinum. Þegar móðirin hefur karað þá eftir fæðinguna,
fer hún frá þeim, vitjar þeirra að eins til þess að gefa þeim
að sjúga, eins og áður er getið, annars er þeirra eina vörn
sú, hve líkir þeir eru jörðunni. Eins og nærri má geta týnist
niikið af þeim áður en þeir ná þroska. Því auk dýra og
fugla, sem á sækja, farast fyrstu ungarnir á vorin og hinir
síðustu á haustin oft úr kulda og vosbúð, t. d. í leysingum.
Eftir því sem séð verður af ferðabókum ýmissa norðurfara
eru lifnaðarhættir heimskautahérans talsvert frábrugðnir hátt-
um kynbræðra hans annarsstaðar. Fyrst er það, að hann skiftir
ekki lit, er jafn-skjallahvítur á grænni jörðunni á sumrin eins
og í snjónum á veturna. Hann virðist líka vera félagslyndari.
Eg hef hér að framan getið um tvo héra saman, er ég átti
við. Félagar mínir sáu oftar en einu sinni 3—4 saman. Eitt
sinn, er við vorum að flá sauðnaut uppi í fjallshlíð, sáum við
4 héra »á beit«. Skipstjórinn segist einusinni hafa talið upp
undir 20 héra saman, sumir voru í halarófu, aðrir stukku
UPP hingað og þangað, og var því erfitt að sjá, hve mikið var
af þeim. Hér geta þeir ekki valið sér rökkrið til matfanga,
bar sem sólin skín látlaust í nokkra mánuði. Ovini eiga þeir
sér þarna færri en víða annarsstaðar, en þó skæða: úlfa, refi,
hreysiketti og hrafna, enda lifa þessi dýr víst mestmegnis
á þeim.
Vigfús félagi minn, sem var í leiðangri Kochs 1912—13,.
segist hafa séð nokkra héra saman í leik, líkt og unglömb á
uorin; það var að hausti til, eftir að snjór var fallinn, nokkru
norðar en þar sem við vorum. Koch getur einnig í ferðabók
s'nni um svipaðan leik héranna: »í brekku við rætur fjallsins,.