Eimreiðin - 01.10.1930, Blaðsíða 138

442
RITSJA
ElMREIÐIfí
Ælljaröarásf E. B. kemur ef til vill hvergi belur fram en í þessu
kvæði og kvæðinu Síóvisandur, en bæði þau kvæði hafa áður birzt í
Eimreiðinni og eru því lesendum hennar kunn. Ættjarðarást skáldsins
er bæði innileg og djúp tilfinning, en jafnframt skapandi og vekjandi afl.
Hann vill kveða dáð og dug inn í hugi landsmanna.
Framtíðar þjóð, yfir ókomna öld
með alþjóð að vin, láttu mannrétt þinn styrkjast
segir hann í kvæðinu Minningaland.
I þessu safni eru nokkrar snjallar skapgerðarlýsingar í ljóðum, og má
nefna kvæðin um meistara Jón og Björn Gunnlaugsson. Um meistara
Jón segir rneðal annars:
En víðsýnn og glöggur hann vitnaði margt
um vítin í hóp þeirra stóru.
Hans skeyti ei gleymast. Hann henti hart,
og hárbeitt til marks þau fóru.
Hann krafði þá reiknings um eiða efnd,
sem embættum skyldaðir vóru —,
en boðaði svikum og hálfvelgju hefnd,
svo hnykti við ýmsum, er sóru.
Kvæðið um Björn Gunnlaugsson byrjar þannig:
Hann fagnaði náttheima dýrð eins og degi,
hans dragandi þrá var hið alstirnda kveld.
Godorð Eiríks er mergjað kvæði og römm ádeila á nýlendustjórn Dana
í Grænlandi. Það hefst á þessum hendingum:
Þú hneptist í bönd fyrir blinduðum heimi.
Enn bælir þig helþögn, svo jörðin þér gleymi,
skautfold, með ghtljósa gull yfir hvarmi,
sem grófst vorar hetjur í nafnlausar moldir.
Þessi helþögn, sem skáldið talar um, verður nú sennilega rofin innan-
skamms. Landinn af Vesturvegi er minnisvarði yfir þá Vestur-Islendinga,
er féllu í heimsstyrjöldinni, og sá minnisvarði er tilkomumikill. í fyrstu
erindum þessa kvæðis dregur skáldið upp mynd af vesturvígstöðvunum,
er „húmblæjan ófst yfir Frakka fold", þar sem „í blóðlitum föðmuðust
rnóða og mold, hjá mállausum hverfum og örendum lundum". Og síðan
hefst frásögnin um orustuna, og helsýnir íslenzka hermannsins, er heyir
dauðastríðið unz
brestandi sjónanna sól leið til viðar;
en sálin leit út gegnum skarað tjald.
Hann fann hjá sér annarar veraldar vald,
og vék inn á lönd hins eilífa friðar.
Eins og stundum áður er E. B. æði myrkur í máli í sumum þessara
ljóða. Þarf bæði heilabrot og hugarstyrk til að kryfja þau til mergjar.
Er E. B. nú helst fundið það til foráttu, að hann sé of þungskilinn, bæði
i bundnu máli og óbundnu. Hann Ieggur oft gestaþrautir fyrir lesendur
sína — og svo er hér. Kvæði eins og Ódáinsæfi, Sunna, Þagnir og Eíi-