Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1974, Side 13
séra Einari, enda fá þeir margir lélegan vitnisburS hjá Harboe, sem
hafa hann allsæmilegan frá öðrum heimildum.
Er það að vísu ekki til hróss að skilja ekki sendiför Harboes, því
hún var farin í bezta tilgangi sem Danir að þeim tíma höfðu sýnt
Islendingum, og mátti vart tæpara standa um tilveru þjóðarinnar,
þegar svo er komið, að meira en helmingur hennar er ólæs fyrir
eymd og kúgun Dana sjálfra. Af því var það gömul guðfræði á Is-
landi að „getur nokkuð gott komið frá Nasaret“, svo að það verður
aldrei haft að gáfnaprófi á íslenzkum prestum hvort þeir höfðu trú
á sendiför Harboes eða ekki. Þar fyrir hafði hún meginþýðingu og
var fyrsta Ijós upplýsingatímans, sem Danir köstuðu á Island, og
saga danskra afskipta á íslandi er eftir það með öðrum blæ, og
hlutur Islendinga sjálfra verri en Dana á því tímaskeiði, sem upp-
lýsingin var að ryðja sér til rúms í þjóðlífinu.
Um menntir séra Einars Jónssonar er til allgóð heimild, það er
bændatalið 1762. Eins og aðrir prestar gerir hann þetta bændatal í
sinni sókn, Skinnastaðasókn en henni fylgdi þá fjallabyggðin — fá-
menn að vísu-og síðar Möðrudalssókn frá 1753, sem séra Einar var
settur til að þjóna með samningi við kirkjuvöldin, en sú sókn var í
Skálholtsbiskupsdæmi, svo séra Einar, einn presta, þjónaði í báðum
biskupsdæmunum, og þjónaði þó Sauðanesprestur hluta af Skeggja-
staðasókn, sem lá sunnan fram á Langanesi langt fram á 18. öld.
Nú gerði séra Einar betur en telja bændurna. Hann telur allt
heimilisfólk á bæjum, sem ekki var skylda að gera og flestir prestar
létu ógert, þótt allmargir gerðu það eins og séra Einar. Nú kemur
það í Ijós, að séra Einar skrifar afburðavel. Hann skrautritar bæja-
nöfn, og nú á dögum veit maður hvaðan hann hefur forskriftina.
Auk þess skrifar hann öll bæjanöfn hárrétt, og sama máli gildir
um öll mannanöfn. Hjá sumum öðrum prestum les maður frumleg
mannanöfn: Atni, Bjatni, Sívert, Bjöden, Ottur, og það í sjálfri
Norður-Múlasýslu.
Af öðrum menntum, sem eftir séra Einar liggja, má nefna að
hann samdi lækningabók - grasalækningabók - sem enn er til og ber
vott um hversu honum var tiltækt að nota pennann.
Séra Einar útskrifaðist úr Hólaskóla 1732 og gerðist jafnskjótt
aðstoðarprestur föður síns en tók við prestsembætti á Skinnastað
Mulaþing
11