Skírnir - 01.01.1886, Qupperneq 31

ENGLAND.
33
Englendingar tóku þar hafnarstöð, sem Port Hamilton heitir
norðanvert við Kórea, og eru þar i ákafa að kastalagerð.
það voru Frakkar sem hófu fyrstir (Evrópumanna) landnám
og bólfestu í Kanada (í byrjun 17. aldar), og af þeim er
Quebeck reist. þegar þeir sóttu lengra vestur og norður, og
sjerílagi upp að Hudsonsflóalöndunum, hittu þeir Englendinga
fyrir sjer, sem höfðu helgað sjer löndin til verzlunar og veiði-
fanga. Hjer varð litið um bræðrabýtin, en hvorir vildu bola
aðra út, og nú dró til langra og illra viðsldpta, og þeim lauk
svo, að Frakkar urðu að gefa Kanada upp við Englendinga {
friðargerðinni i París 1763. Frá þeim tímum eru þeir kyn-
blendingar sem Mestizar eru kallaðir, fyrst af frönsku kyni og
kyni Indíamanna, og síðar áf fleiri þjóðefnum, t. d. írsku.
Franskir og írskir menn eru enn flestir i Kanada af þjóðakyni
frá Evrópu, en hjá Mestizum vill blóð renna svo til skyldu, að
þeir draga sig bæði í trú og siðum meir eptir frændum sínum
enn eptir Englendingum. Mart af þeim i Manítóba, og þar
voru þeir fremstir í flokki, er landsbúar mæltu á móti inntöku
landsins í Kanadasambandið 1870. þeir vildu gera það að
sjálfstæðu þjóðveldi og tóku til vopna móti Kanadastjórninni.
Fyrir þeirri uppreisn beittist sá maður, sem hjet Louis Riel,
en lið Englendinga bældi hana niður án mikilla erfiðismuna, og
innrásasveitum Ira frá Ameríku var skjótt aptur visað. Wolse-
ley hershöfðingi — yfirliði þá — var fyrir atfarahernum Riel
var þá dæmdur í 5 ára útlegð. í Manitóba og víðar hafa
kynblendingar og annað þarlent fólk orðið að lúta i lægra
haldi fyrir nýbygðamönnum, enskum og öðrum, sem þangað
sóttu til bólfestu í þúsunda tali og gerðu sig djarfa um ódeild-
an verð, og hirtu lítt um hvað hinir kölluðu sínar landeignir.
það kom fyrir lítið að Mestizar og Indíanar kærðu mál sitt
fyrir Kanadastjórninni, og svo þótti hún það allt til litillar
hlitar efna, sem hún hafði heitið um framlög í ymsar þarfir
hinna þarbornu manna. Svo óx óvildin á ný og Riel gerðist
enn (í 3. sinn) eða í fyrra vor uppreisnarforingi Mestiza, og
kallaðist nú forseti «hins útnorðlæga þjóðveldis». Hann hafði
síns liðs 8—10 þús. Mestiza og Indiamanna. Honum veitti
3