Jörð - 01.09.1947, Síða 94

92
JÖRÐ
sig og íjötra í þráðum eigin fræðisetninga, lagakerfa, um-
gengnisvenja, fjármála — og viðskiptahátta og alls konar svo-
kallaðra lífsþæginda, að það borgi sig reyndar frá sjónarmiði
þess, er girnist hamingjuna, að segja ski’lið við ailt þetta og
gerast útilegumaður mitt í menningunni og‘þéttbýlinu — og
veitir þó slíkt umhverfi allt annað en æskileg skilyrði til frurn-
stæðs lífs. Mýs og menn — ég hef við margan manninn átt tal
um þá bók. Einstaka maður segir: Andskotans bull! Fleiri
segjast þó hafa haft gaman af henni, og allmargir lrafa verið
hrifnir af töfrum liins einfalda stíls og af „einhverju dularfullu“
í sambandi við þá, fávitann, risann — og verndara hans og vin.
En enginn hefur svarað mér, þegar ég hef spurt: En hvernig
skilur þú Jsessa bók? Hvað vakir fyrir höfundinum? Svo hef ég
þá ekki annað til þess að halla mér að en Jrær hugmyndir, sem
ég hef sjálfur fengið um þetta.
Mýs og menn eru hlý og sérlega heillandi bók. Eins og ég hef
áður getið, fjallar hún aðallega um tvo rnenn. Annar þeirra,
Lennie, er heljarmenni hið mesta, en í rauninni fáviti, liinn,
George, er maður að afli, vexti og viti eins og gerist og gengur,
en milli þeirra er órjúfandi samband. Fávitinn þráir hlýju og
mýkt — umfram allt mýkt, Jrví að hið mjúka er andstæða við
hrjúfan styrk hans og hrikaleik og allan hans grófgerða skapn-
að, og snerting þess er honum svölun þeirrar ástríðublöndnu
verndartilfinningar, sem hverjum og einum karlmanni er í
blóð borin, hve takmarkaður sem hann annars er. En risinn
kann sér ekki hóf, kann ekki skil ;i varfærni og nærgætni, og
ekki heldur kann hann að gera greinarmun góðs og ills. En
hann veit raunar, livað hann má ekki gera, Jregar honum hefur
\erið innrætt Jrað. Hins vegar vill það gleymast hjá honum,
strax og langanir lians, ótti eða önnur geðhrif koma til gi'eina.
Hann kreinur svo hið mjúka og eftirsóknarverða í örmum
sínurn, stundum fyrir það, að hann athugar ekki, hve illa það
þolir beitingu þeirra krafta, sem liann hefur í kögglum, —
stundum af ótta við, að hið dásamlega verði frá honum tekið,
stundum af því, að allt í einu verður hann gripinn örvæntingar-
blandinni skelfingu, þegar hann er minntur á, að nú hafi hann
rétt einu sinni gleymt sér og látið freistast til þess, sem honuin