Eimreiðin - 01.10.1930, Page 136

440
RITS]Á
eimreiðim
íslendinga vestan hafs; og einnig þaÖ, að sleppa varð höfundum, „er að'
eins hafa um stundarsakir starfað og ritjð vestra". Af sömu ástæðum var ekkr
unt að taka með nein sýnishorn af þýðingum Vestur-íslendinga í bundnu
máli og óbundnu, en þær eru merkur þáttur í bókmentaiðju þeirra, ekki
sízt Ijóðaþýðingarnar sumar hverjar (sbr. ritgerð mína „ Bókmentaiðja
ísl. í Vesturheimi", Eimreiðin XXXIV, I. og IV. og XXXV, I.).
Stutt æfiágrip og myndir allra höfundanna nema eins eru í bókinni;
eykur það á gildi hennar. Þá hefur dr. Quðm. Finnbogason ritað inn-
gang um ljóðin og Ieikritin, en Einar H. Kvaran um sögurnar og rit-
gerðirnar. Rita báðir af ríkri samúð með höfundum og efni. Er hér
margt vel athugað, verðugt gaumgæfilegs lestrar.
í Vestan um haf gefst lesendum tækifæri á að kynnast ýmsu af því
bezta, sem ritað hefur verið á íslenzku í Vesturheimi. En þetta er einnig
þess virði að munast: í bókmentum Vestur-íslendinga er letruð ljósum
rúnum lífsbarátta þeirra í hinu nýja landnámi. Hér má því eigi að litlu
leyti lesa sögu þeirra, og það því fremur sem safnendur hafa helzt valið
það, er sýnir líf Islendinga vestan hafs. Og slíkur lestur ætti að leiða til
aukins skilnings á kjörum þeirra. Hugarþel Islendinga vestra til ættlands
síns og þjóðar leynir sér heldur ekki, er Iesnar eru bókmenfir þeirra-
Á það ekki sízt við um sum kvæðin. Það er hverju orði sannara, sem
dr. Guðmundur segir í inngangsorðum sínum: „Sum þeirra má telja til
hins fegursta, innilegasta og sannasta, sem kveðið hefur verið til íslands".
Frágangur bókarinnar er ágætur. Eiga þeir, sem unnu að samningu
hennar og útgáfu, miklar þakkir skilið. Bókmentum Vestur-íslendinga er
hér verðugur sómi sýndur. Og eigi er þetta minst um vert: Ætla má, að
Vestan um haf verði til þess að treysta bræðraböndin milli Isléndinga
beggja megin Atlantshafs. Og fyrir þá sök eina væri nóg ástæða til að
fagna útkomu ritsins. En þar við bælist mikið bókmentalegt gildi þess.
Richard Beck.
fialldóx Stefánsson: í FÁM DRÁTTUM. Berlín 1930.
Bók þessi kom út síðasthðinn vetur. Eru þar smásögur tíu að tölu.
Virðist höf. hafa allmikið orðið fyrir útlendum áhrifum í sagnagerð sinni
og þó einkum stíl. Sögurnar eru ekki mikil skáldverk, en þær eru
margar laglegar. Vmiskonar smíðalýti er í þeim að finna, og sumar brjóta
nokkuð í bág við veruleikann. Sögurnar þóttu mér skemtilegar að lesa.
Er slíllinn liðlegur og fjörlegur. Víða ber á „expressionistiskri" fram-
setningu, sem getur farið allvel í íslenzku, ef vel er á haidið. Á máli er að
finna nokkra galla, en þeir hverfa í skuggann fyrir fjörugri frásagnar-
aðferð. Lakast þótti mér að sjá röngu orðmyndina valva, sem fyrirsögn
á sögu, í stað réttu myndarinnar völva.
Bezt vinnubrögð eru á sögunni „Innbrot". „Rún“ er ef til vill til-
þrifamesta sagan. Mjög sérkennileg er sagan „Hrotur", þar sem búðar-
maðurinn fær félaga sinn til að hætta svefnlálum með mergjuðum for-
mælingum, er dregur þó illan dilk á eftir sér. í sumum sögunum f®r