Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1942, Blaðsíða 217

215
og barn. Þessi mistök urðu iil þess, að þörf þótti á eigin athugunum til
að draga af sjálfstæðar ályktanir. Voru þá við og við gerðar athuganir
á verkunum klóróforms við eðlilegar fæðingar. Síðan þær tilraunir
voru gerðar, hefur svo margt orðið kunnugt um áhrif klóróforms, sem
er „hos os ligesom andetsteds bleven saa almindelig anvendt i kirurgisk
Praxis", að prófessor Levy telur óþarft að ræða um það efni almennt.
Ahrif klóróforms á fæðandi konur eru ekki frábrugðin áhrifum þess á
aðra. Þó minnir hann á það, sem mikla og almenna eftirtek't hafði
vakið, að ekki var kunnugt um neitt mannslát af völdum klóróforms í
sambandi við fæðingar. Hins vegar þekkir hann nægilega mörg dæmi
um truflun andardráttar og hjartastarfsemi af völdum svæfinga við
barnsburð, er endað hefðu getað illa, ef ekki hefði verið gert hlé á klóró-
formgjöfinni í tæka tið. Á fæðingarstofnuninni er alls ekki svæft við
eðlilegar fæðingar og engan veginn alltaf við fæðingaraðgerðir. Vend-
ing er sú aðgerð, sem sjálfsagðast þykir að svæfa við, bæði af því,
að það þykir henta aðgerðinni, en einnig með tilliti til þess, að fæð-
ingarstofnunin er kennslustofnun, og er þá unnt, án vitundar kvennanna,
að láta kandídata og ljósmæðraefni framkvæma aðgerðirnar og leið-
beina þeim við þær. A árunum 1848—1856 voru á fæðingarstofnuninni
gerðar 53 vendingar í klóróformsvæfingu. Ekki er svæft við framdrátt
og yfirleitt ekki við tangartak. Er það réttlætt með því, að hvorugt þurfi
að valda tiltakanlegum sársauka, en auk þess Arar íalin ástæða til að
óttast, að klóróform Idndraði eðlilegan samdrátt móðurlegsins eftir
fæðinguna og leiddi til blæðinga. Líka var það metin trygging gegn
meiðslum af tönginni, ef hún væri lögð að konunni vakandi, svo að
hún giæti kveinkað sér og gefið til kynna yfirvofandi misferli. Árið
1855 lýsir prófessor Levrv nákvæmlega keisaraskurði i Kalundborg og
gerir enga athugasemd við það, að aðgerðin er auðsjáanlega fram-
kvæmd án allrar deyfingar. Barnið lifði í 10 mínútur eftir aðgerðina,
og konan dó sömuleiðis. Að lokum skal þess getið í sambandi við þetta
yfirlit um afstöðu danskra lækna til svæfinga á þessum tímum, að í
marzmánuði 1858 ritar héraðslæknir einn í Nyköbing á Mors í Hospi-
taltidende og skýrir þar frá tveimur fæðingaraðgerðum sínum (erfiðri
vendingu og enn erfiðari töng), að viðhöfðum klóróformsvæfingum.
Telur hann ástæðu til birtingarinnar þá, að almennir starfandi læknar
séu enn engan veginn almennt teknir að nota klóróform í sambandi við
fæðingaraðgerðir sínar. í niðurlagi greinargerðarinnar telur héraðs-
læknirinn, að tilfelli þau, er hann skýrir frá, eigi að hvetja „til Chloro-
formens almindelige Anvendelse ved alle vanskelige obstetriciske
Operationer“. Ritstjórinn er ósamþykkur þeirri niðurstöðu og vísar til
greinargerðar prófessors Levy, sem getið er um hér að framan. Tel-
ur hann, að óeðlilegur samdráttur móðurlegsins í Jtilfellum héraðs-
læknisins hafi réttlætt klóróformgjöfina, en óheimilt sé að álykta, að
hún eigi við allar fæðingaraðgerðir, hvernig sem á standi. Bryddir hér
á þeirri kenningu, sem iengi mun hafa hrikt i, að klórófonn notað í
sambandi við fæðingar væri fæðingarlyf fremur en deyfingarlyf, þ. e.
að því ætti fyrst og fremst, ef ekki eingöngu, að beita til að greiða fyrir
fæðingum, svo sem til að lina of sti-angar hríðir eða á annan hátt óeðli-
lega samdrætti móðurlegsins, eða þá tjl að slaka á stríðum fæðingarvegi,