Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1942, Blaðsíða 226

224
læknisfræði, og sennilega meira fyrir meðfædda fræðimannshæfileika
sína, seni svo rnjög hafa þótt einkenna ýmsa ættmenn lians, en lær-
dómsgáfur, því að námsmaður virðist hann hafa verið tæplega i meðal-
lagi. Reyndist hann hér hinn nýtasti læknir, en hefði þó mátt betur
verða, ef vér liefðum borið gæfu til að láta oss haldast lengur á hon-
um og honum hefði verið fengið það starfsvið, að þekking hans og
hæfileikar mættu nýtast sem bezt. En hvorugu var að heilsa. Fór hann
alfarinn utan eftir rúmlega 10 ára héraðslæknisþjónustu á Akurevri og
gerðist embættislæknir í Danmörku (3% 1867). Er sárgrætilegt til þess
að vita, að svo er að sjá, sem hann hafi beinlínis verið flæmdur úr
landi, og mun mega fullyrða, að hann hafi ekki talið sér hér vært
fyrir ofstopa og jafnvel ofsóknir meira eða ininna sálsjúks valds-
manns, er yfir hann var settur, og menningarleysi almennings, er
ýmist kunni engan mun að gera á raunhæfum læknisverkum og hinu
argvítugasta skottulækningakáki, eða gaf skottulækningunum dýrðina.
Til eru ársskýrslur Jóns Finsens frá allri embættistíð hans (1856—
1865), skýrslan 1868 þó aðeins fyrir austurhérað Norður- og Austur-
amtsins, er hann gegndi einnig að nafni til frá 1860. Skýrslurnar bera
höfundinum í hvívetna vitni sem hinum fremsta lækni sinnar sam-
tíðar hér á landi, bæði að þekkingu og gjörhygli, en hér verður aðeins
vikið að þvi, er varðar beinlínis efni þessarar ritgerðar. í hinni fyrstu
ársskýrslu sinni, sem er undirrituð 1 „Öfjord Handelssted“ hinn 8.
janúar 1857 og nær yfir tímabilið 13. júní til ársloka 1856, gerir Jón
Finsen svo látandi grein fyrir meira háttar handlæknisaðgerðum sín-
um á því misseri:
Af större chirurgiske Operationer er der forefaldne forholdsvis mange,
nemlig 5.
1. En Excision af et exulcererende Epithelioma iabii inferioris, der indtog
omtrent */-, Deele af Underlæbens venstre Halvdel. Operationen ud-
förtes ved et V-Snit og Saarrandene forenedes ved en Sutura circum-
voluta. Patienten fik efter Helingen en ret smuk Mund.
2. En Exstirpation af en cystisk Svulst, der havde sit Sæde paa Regio
supraspinata sinistra hos en 15 aarig Pige. Svulsten var ægformig, 'af
noget over et Hönseægs Störrelse. Ved Undersögelsen af den exstir-
perede Svulst fandtes Beklædningen at bestaae af 3 Lag, nemlig et ydre
gulagtigt fibröst Lag', et midterste bruskagtigt halvgjennemskinnende
tykkere Lag' og et indre let sönderriveligt yderst tyndt Lag; alle disse
Hinder laae tæt op til hinanden, men dog tydelig adskildte i Vædsken,
der udtömtes ved Aabningen af Svulsten, var gulagtig klæbrig, men
dog let flydende, og i denne svömmede smaa hvide fnokkede Legemer
af Störrelse mindre en et Knappenaalshoved. Nogen nærmere Under-
sögelse kunde jeg ikke foretage, da jeg ikke er i Besiddelse af noget
Mikroscop, men jeg er imidlertid overbeviist om, at disse hvide Legemer
vilde have vist sig at være Echinococcer, da de aldeles lignede dem,
Herr Etatsraad Eschricht tidligere har havt den Godhed at forevise
mig og som under Mikroscopet viste sig' at være Echinococcer, lige-
som ogsaa Beskrivelsen af Hinderne fuldkommen svarer til Hydatide-
sækkens.
3. En Exstirpation ef en fibrös (scirrhös?) Svulst i Regio poplitea; den
var meget dybtliggénde og bedækkedes opad og' udad af Musculus