Úrval - 01.01.1964, Blaðsíða 30

36
UR VAL
á sér athygli og aðdáun kven-
fuglsins, stígur hann einskonar
dans úti fyrir laufskála sínum,
um leið og hann tekur þessa
hluti, hvern af öðrum, í nef
sér og' sýnir henni. Aldrei ger-
ir hann sér þó hreiður í lauf-
skálanum, heldur einhvernsstað-
ar inni í þéttu kjarri, þar sem
það er vel falið, og hvorki tek-
ur karlfuglinn neinn þátt í fit-
ungunni né mataröflun handa
ungunum. Hinn eini tilgangur
með byggingu laufskálans er
semsagt sá, að afmarka umráða-
svæðið og lokka kvenfuglinn
að. Þó að atlaskfuglinum sé í
rauninni ekki nein söngrödd
gefin, getur hann þó gefið frá
sér seiðtóna, sem hann beitir
til þess að kalla að kvenfugla,
og einnig lætur honum vel að
herma eftir röddúm annarra
fugla, og virðist helzt gera sér
það til gamans.
En snúum okkur aftur að söng-
fuglunum. Við vitum, að söng-
urinn gegnir þvi hlutverki, að
karlfuglinn geti helgað sér um-
ráðasvæði og varið það, og kall-
að kvenfuglinn til sin. Það ligg-
ur þvi beinast við að spyrja,
hvort söngurinn sé fuglinum
aldrei tjáning gleði eða annarra
tilfinninga. Því er til að svara,
að eflaust hefur söngurinn
býsna sterk áhrif á fuglinn sjálf-
an, en um eiginlegt tilfinninga-
líf hans getum við ekkert vitað,
þar sem við þekkjum ekkert til
þess hvernig það, sem fyrir
hann kemur, snertir hann. Við
verðum því að varast að
ætla fuglunum, eða öðrum dýr-
um, mannlegar tilfinningar eða
mannleg viðhorf. Og hvað söng
fuglanna áhrærir, þá getum við
að sjálfsögðu ekki skilgreint
þær tilfinningar, sem að baki
honum liggja. Hinsvegar getum
við athugað söngþroska fugls-
ins og sönggefni, og þá einnig
heyrn þeirra, sem að sjálfsögðu
er grundvallarskilyrðið fyrir
söng þeirra.
Vilji maður athuga heyrn ein-
hverrar skepnu, lætur hann ein-
hvern ákveðinn tón tákna það,
að því verði gefið að eta, en
aðra tóna, að annaðhvort fái
það ekki neitt, eða það fái vægt
raflost, eða einhverja aðra ó-
þægilega refsingu, ef það bregð-
ur við á skökkum tón. Því næst
er reynt að venja dýrið við að
breytt sé um tóna, bæði heil-
tóna, hálftóna, fjórðungstóna og
yfirtóna, i því skyni að kom-
ast að raun um hæfni þess til
að greina þá og aðgreina. Því
fer fjarri, að heyrn allra fugla
hafi verið prófuð þannig, en
hvað smáfuglana snertir, er svo
að sjá, sem heyrn þeirra sé
mjög' svipuð mannsins. Og hvað
miðtóna snertir, frá einstrik-