Úrval - 01.01.1964, Blaðsíða 136
142
ÚR VAL
sekkur hann ekki.
iiússar hafa gert áætlanir ura
að beina fljótunum Ob og Jeni-
sej þannig, að þau streymi i
austur i stað þess að falla í ís-
hafið, og þannig væri unnt að
nota fljótin til áveitufram-
kvæmda á hinum þurru og eyði-
legu landflæmum fyrir sunnan.
Ef þetta er hægt, myndi salt-
magnið i íshafinu auðvitað
aukast. Eins og stendur, falla um
8000 km3 af vatni á ári í ís-
haíið frá fljótum Síberíu; þetta
er miklu meira magn en út-
streymið frá meginlandi Amer-
íku.
Þar sem allt flatarmál íshafs-
ins er um 10,5 milljónir km2
og hið kalda íshafssjávarlag
200 metra þykkt, er allt sjávar-
magn íshafsins 2,100 x 1012
m3. Dæla verður íshafssjónum
burt tiltölulega hratt, þannig að
yfirborðssjórinn nái ekki að
kólna. Einnig verður að dæla
sjónum hratt burt úr Ishafinu,
þannig að innstreymi hins hlýja
Atlantshafssjávar fái að njóta
sín. Að því er mér er bezt kunn-
ugt um, liggja ekki neinar upp-
lýsingar fyrir um, hvers kyns
dælur menn hafa hugsað sér
að nota. Þótt dælur stíflunnar
gætu dælt 100.000 m3 á sek.
tæki það 760 ár að dæla burt
íshafssjónum, og það er allt of
langur tími; á þessum tíma
næði sjórinn að kólna á ný.
Einfaldur útreikningur á hita-
einingamagni vatnsins í saman-
burði við varmamagn það, sem
þarf til að hita upp ísinn og
bræða hann, sýnir okkur, að
ef unnt yrði að koma Atlants-
hafssjónum upp á yfirborðið,
væri sjórinn orðinn nógu heitur
til að bræða ísinn, þannig að
hægt væri að sigla um íshafið
allan ársins hring. Hluti af þeim
varma, sem er i sjónum, myndi
hita upp loftið yfir hafinu,
þannig að neðstu loftlögin
myndu hlýna til muna. Rússn-
eski vísindamaðurinn Borisov
hefur reiknað út, að meðalárs-
hitinn við sjálft norðurheim-
skautið myndi stíga um 40 gráð-
ur og í Alaska um 30 gráður.
Jafnvel á suðlægari breiddar-
gráðum eins og í New York,
Iíaupmannahöfn, Berlín og
Stokkhólmi myndi meðalárshit-
inn stiga um 5—10 gráður.
En við verðum einnig að gera
okkur grein fyrir þeirri mikil-
vægu staðreynd, að úrkoma
myndi aukast talsvert. Ef íshafið
væri ekki bundið af is, og ef Is-
hafsloftið væri hlýrra, myndi
uppsgufunin aukast og þvi um
leið snjókoma á veturna.
Fyrir nokkrum árum komu
tveir bandarískir vísindamenn,
Ewing og Donn, fram með nýja
kenningu um orsakir ísaldanna.