Úrval - 01.01.1964, Blaðsíða 116
122
ÚR VAL
litt til þess fallinn að telja kjark
í þann, sem hrýs hugur við á-
byrgðinni, sem tilvera barns
leggur honum á herðar, og' það-
an af síður til að hughreysta
þann, sem orðinn er leiður og
aðþrengdur á þeim hömlum á
persónulegu frelsi, sem tilvera
harns leiðir oft og' einatt af sér.
Ég' held, að mikið af slíkum
misskilningi stafi af þvi, að
börn hafa verið meira rannsök-
uð og meira um þau ritað en
foreldra. Það mætti eins vel
telja upp skyldur barna við for-
eldra og rétt foreldra gagnvart
börnunum á einstrengingslegan
íiátt. Það vill gleymast, að bæði
börn og foreldrar eiga sér til-
verurétt og hafa réttindum og
skyldum að gegna hvort við ann-
að.
Það er staðreynd, að sum-
um foreldrum lánast barnaupp-
eldi vel og öðrum ekki, án þess
að það standi í neinu beinu
sainbandi við þekkingu þeirra
á uppeldisfræði og sálarfræði
í fljótu bragði virðast meira að
segja margar kenningar vafa-
samar eða hæpnar. Ég held, að
svo sé yfirleitt ekki, heldur séu
þær oft misskildar i notkun.
Foreldrar, sem sjálfir hafa átt
farsæla bernsku, hafa almennt
misskilið minnst, því að betri
skóli í barnauppeldi er ekki til
en sá að hafa sjálfur verið barn
á góðu heimili. Slíkir foreldrar
ala venjulega börn sin upp á
sama hátt og þau voru alin upp
sjálf og venjulega með jafngóð
um árangri. Það eru þeir for-
eldrar, sem sjálfum leið illa á
bernskuskeiðinu og voru óá-
nægðir með eigin uppeldi, sem
hættir til að misskilja hinar
nvju kenningar og ruglast i rim-
inu. Þeim stendur oft ijóst fyrir
hugskotssjónum, hversu nei-
kvætt, þvingað og sektarbland-
ið tilfinningasamband þeirra
var við eigin foreldra og óska
ekki eftir, að sin börn beri slik-
ar tilfinningar i brjósti. Slikir
foreldrar hafa yfirleitt tekið
hinum nýju hugmyndum fegins
hendi, en hættir oft til að skilja
þær eftir eigin hentugleikum.
Það er ósköp skiljanlegt, að
þeim hætti tii að taka einstök
atriði úr heildinni eða leggja í
þau annan og meiri skilning en
vísindin ætluðust til. Hins vegar
er það alltaf skaðlegt og stund-
um hættulegt. Oft lieyrist t. d.,
að börn, sem mæti ástúðlegu og
kærleiksríku viðmóti, þurfi ein-
skis annars með-------- að barn
megi standa óáreitt uppi í hár-
inu á foreldrunum og öðrum,
og ekkert megi banna þvi. Bann-
ið, hverju nafni sem nefnist,
valdi þvingun og þvingun valdi
taugaveiklun, •— — að verði
foreldrið þreytt eða gremjist,