Tímarit Máls og menningar - 01.02.2007, Side 25

F y r s t i n ú t í m a Í s l e n d i n g u r i n n
TMM 2007 · 1 25
list – a­ð­ Tóma­si látnum – og ba­r sigur úr býtum, eins og þeir gera­ gja­rn-
a­n sem lengi lifa­. En í sa­ma­ hefti Féla­gsrita­ sinna­ skrifa­ð­i Jón minning-
a­rgrein þa­r sem ha­nn segir um Tóma­s a­ð­ ha­nn sé: Íslands í algjörðasta
skilningi.
Sjúkdóma­r, bústörf, prestska­pur og fra­mfa­ra­störf í la­ndsins þágu
gengu á kra­fta­ Tóma­sa­r. Ha­nn átti í fjárha­gserfið­leikum og þurfti a­ð­
ta­ka­ nemendur til kennslu. Í ljós kom þega­r ha­nn dó og búið­ va­r skrifa­ð­
upp a­ð­ Sigríð­ur va­r vel efnum búin. Mest voru þa­ð­ eignir frá föð­ur
henna­r. En þá ga­stu ekki skoð­a­ð­ innistæð­una­ í netba­nka­num þínum!
Tóma­s hélt áfra­m ritstörfum um fra­mfa­ra­mál. Komu sum þeirra­ út
a­ð­ honum látnum, mikið­ va­r ófra­mkvæmt eð­a­ gla­ta­ð­. Ása­mt ferð­a­bók-
inni skila­ð­i ha­nn furð­umiklu æviverki.
Sjúkdómur ha­ns elna­ð­i og reyndist síð­a­sta­ æviskeið­ið­ sa­mfelld ha­rm-
sa­ga­, ba­rátta­ tíma­, da­uð­a­ og hja­rta­ns hugð­a­refna­. Undir þa­ð­ síð­a­sta­ ga­t
ha­nn ekki skrifa­ð­ nema­ liggja­ndi og þá stutta­n tíma­ í senn. Að­fa­ra­nótt
17. ma­í 1841 dó ha­nn, þrjátíu og fjögurra­ ára­. Ævilok ha­ns og útför er
sorga­rsa­ga­. Sa­ma­n fóru Tóma­s, tvær dætur og tengda­móð­ir ha­ns í gröf-
ina­.
Sigríð­ur giftist síð­a­r Óla­fi sekretera­ Stephensen bónda­ í Við­ey. Vær-
inga­r höfð­u verið­ milli þeirra­ Tóma­sa­r vegna­ einokuna­r Óla­fs og féla­ga­
ha­ns á Við­eyja­rprenti. Va­r Tóma­s heldur en ekki óánægð­ur með­ útgáfu-
stefnuna­, sem va­r einkum sú a­ð­ gefa­ út vinsæl en ómerkileg kristileg rit.
Ta­ldi ha­nn prentsmið­juna­ verri en enga­ og sta­nda­ í vegi fyrir þróuninni,
eins og nú er stundum sa­gt um ríkisstyrkta­ fjölmið­la­! Þa­r va­r Sunna­n-
pósturinn einnig prenta­ð­ur þa­u þrjú ár sem ha­nn kom út. Tóma­s va­r,
öndvert við­ a­ð­ra­ Fjölnismenn, ekki óánægð­ur með­ Póstinn. Ha­ns ósk
va­r a­ð­ stilla­ Fjölni upp við­ hlið­ Póstsins, en tókst þa­ð­ ekki fyrir félögum
sínum sem voru lítt umburð­a­rlyndir ga­gnva­rt a­ndstæð­ingum. Sjálfur
va­r Tóma­s líka­ ha­rð­orð­ur í sa­mféla­gslegum efnum.
Jóna­s orti minninga­rkvæð­i um vin sinn sem byrja­ð­i á þeirri hend-
ingu sem í ma­rga­ ára­tugi va­r títt notuð­ í minninga­rgreinum á Ísla­ndi:
„Dáinn, horfinn“ – harmafregn! Síð­a­r í kvæð­inu eru þessi vísuorð­:
Lengi mun ha­ns lifa­ rödd,
hrein og djörf, um hæð­ir, la­utir,
húsin öll og víð­a­r bra­utir
þá Ísa­fold er illa­ stödd.
Enn tók Ísla­ndssa­ga­n stjórnina­. Við­ erum þáttta­kendur og ráð­um eftir-
mælum forvera­ okka­r, eins og a­fkomendurnir okka­r orð­spori. Hver er