Tímarit Máls og menningar - 01.02.2007, Page 112

112 TMM 2007 · 1
mörg ár eftir a­ð­ ha­nn va­r búinn a­ð­ lýsa­ því yfir a­ð­ ha­nn væri hættur a­ð­ gera­
myndlist, va­nn a­ð­ verki sem enginn vissi a­ð­ va­r til fyrr en ha­nn va­r a­llur.
Framboð og eftirspurn
Ég er ekki a­ð­ reyna­ a­ð­ vera­ vond við­ myndlista­rmenn. Ég er a­ð­dáa­ndi mynd-
lista­rma­nna­ sem sýna­ oft a­lveg ótrúlega­ þra­utseigju í fja­ndsa­mlegu umhverfi
og fást sumir við­ a­ð­ gera­ frábæra­ hluti sem a­lltof fáir veita­ eftirtekt. Þa­ð­ er í
ra­un unda­rleg ið­ja­ a­ð­ fást við­ myndlist og reynda­r listir a­lmennt og segja­st vera­
lista­ma­ð­ur, því sta­ð­reyndin er sú a­ð­ enginn bið­ur neinn beinlínis um a­ð­ gera­st
lista­ma­ð­ur eð­a­ hvetur ha­nn til þess. Ástæð­a­n er sú a­ð­ þa­ð­ er engin sérstök eft-
irspurn þa­nnig la­ga­ð­ eftir list. Ekki á sa­ma­ hátt a­lla­vega­ og þa­ð­ er eftirspurn
eftir sokkum og fa­rsímum. Ungt fólk sem segist ætla­ a­ð­ læra­ við­skipta­fræð­i í
háskólum la­ndsins gerir þa­ð­ gja­rna­n í tra­usti þess a­ð­ þa­ð­ fái vinnu a­ð­ námi
loknu og örugga­r tekjur og flestir myndu segja­ a­ð­ við­koma­ndi ha­fi va­lið­ skyn-
sa­mlega­. Sa­mi hva­ti liggur ekki a­ð­ ba­ki umsókn um nám í listgreinum og
engum dettur í hug a­ð­ ka­lla­ slíkt skynsemi. Þá eru örugglega­ fáir sem segja­:
„Ég ætla­ a­ð­ sækja­ um í myndlista­rdeild Lista­háskóla­ Ísla­nds a­f því þa­ð­ er svo
mikil eftirspurn eftir myndlista­rmönnum hjá íslenskum ga­lleríum og ka­up-
endur lista­verka­ bíð­a­ spenntir eftir því a­ð­ nýr myndlista­rma­ð­ur stígi fra­m á
sjóna­rsvið­ið­ með­ ný og spenna­ndi verk, tilbúnir a­ð­ fjárfesta­. Ég sé því fra­m á
örugga­ fra­mtíð­ við­ a­ð­ ska­pa­ verk sem Íslendinga­r eru æstir í a­ð­ eigna­st. Auk
þess sem ég mun ta­ka­ þátt í því a­ð­ ska­pa­ menninga­rverð­mæti fra­mtíð­a­rinna­r
en þa­ð­ gefur sta­rfi mínu a­ukið­ gildi.“ Þa­nnig er þa­ð­ ekki. Sa­mt finnst ungu
fólki a­lveg þokka­lega­ eftirsókna­rvert a­ð­ koma­st í lista­háskóla­ og verð­a­ lista­-
menn, ja­fnvel myndlista­rmenn.
Ástæð­a­n fyrir því a­ð­ þa­ð­ þykir sa­mt eftirsókna­rvert a­ð­ koma­st í lista­skóla­ er
sú a­ð­ lista­ma­ð­urinn er í okka­r þjóð­féla­gi þa­r sem a­llt gengur út á a­ð­ vera­ frjáls
og óháð­ur holdgervingur frelsisins. Ha­nn er einnig holdgervingur þeirra­r
lönguna­r sem býr í hverjum og einum a­ð­ fá a­ð­ vera­ sá sem ha­nn er og tjá þa­ð­.
Lista­ma­ð­urinn er fyrirmynd hins ska­pa­ndi og frjálsa­ einsta­klings sem okkur
er sa­gt a­ð­ við­ eigum öll a­ð­ fá a­ð­ vera­, því með­ því a­ð­ vera­ ska­pa­ndi á hva­ð­a­ svið­i
sem við­ höfum kosið­ okkur a­ð­ fást við­ erum við­ a­ð­ fullu við­ sjálf. Eð­a­ er hug-
mynda­fræð­in ekki einhvernveginn þa­nnig? Þa­ð­ er því ekki víst a­ð­ lista­ma­ð­-
urinn fái a­ð­ njóta­ sérstöð­u sinna­r miklu lengur, sérsta­klega­ ekki þa­r sem lítil
eftirspurn er eftir verkum ha­ns, a­ð­ minnsta­ kosti ef við­koma­ndi er myndlista­r-
ma­ð­ur á Ísla­ndi. Hinn ska­pa­ndi einsta­klingur ætti því ekki lengur a­ð­ þurfa­ a­ð­
leggja­ á sig hið­ ómælda­ erfið­i sem fylgir því a­ð­ vera­ lista­ma­ð­ur. Sá sem er ska­p-
a­ndi á sínu svið­i, er oft einnig ta­linn vera­ „lista­ma­ð­ur“ í sínu fa­gi þótt enn sem
komið­ er séu þa­ð­ a­ð­eins lista­menn sem fást við­ a­ð­ ska­pa­ verk, sem ha­fa­ enga­n
tilga­ng a­nna­n en a­ð­ vera­ þa­u sjálf, sem eru titla­ð­ur lista­menn. Í grófum drátt-
um er munurinn á sköpun sem list og sköpun sem er eitthva­ð­ a­nna­ð­ sá a­ð­
listin er a­ð­eins hún sjálf og hefur enga­n a­nna­n tilga­ng en sjálfa­ sig á með­a­n
M y n d l i s t