Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1942, Side 234

232
chloroformiseret, og Operationen, der kun varede 5 Minutter, foretoges
under en fuldkommen Anæsthisering, der först blev afbrudt ved Ind-
stikningen af de sidste Suturnaale i Bugsaaret. Et levende Foster, der
veiede omtrent 6 Pund, bragtes paa denne Maade til Verden. Barselkonen
befandt sig i Förstningen forunderlig vel og forsikkrede, at hun intet havde
mærket, hvad der var foregaaet med hende; men til al Uheld var der en
meget slem Comptication tilstede, nemlig en stærk Catarrh og dermed
fölgende hyppig og haard Hoste, der nok blev lidt tindret ved de anvendte
Sedativer, men var dog vistnok ved den líystelse, som den foraarsagede i
Abdomen som en medvirkende Aarsag til den 24 Timer efter Operationen
paafulgte acute Peritonitis, hvoraf hun gik til Grunde. Den afdöde blev
af mig i Overværelsen af de herværende franske Læger obduceret og det
viiste sig, at hun var gaaet til Grunde af en diffus exsudativ Peritonitis.
Ved de Bækkenudmaalinger vi foretog paa Liget, viiste det sig, at Opera-
tionen havde været det eneste Middel, man under slige Omstændigheder
kunde gribe til. Dr. Chastang optegnede strax paa Stedet alle Enkeltheder
ved Operationen, den derpaa fölgende Peritonitis og' Obductionen og talte
om at vilde indrykke det i en eller anden fransk Journal, og hvis det höje
Collegium maatte önske det, skal jeg nedsende hans Beskrivelse af dette
Tilfælde, der er forfattet i det franskc Sprog.
Þessi skýrsla er fjarri því að vera greinileg og miklu losaralegri en
hæfi svo einstæðri og sögulegri aðgerð, sem hér er til að dreifa. En þá
afsökun hefur Jón Hjaltalín í því efni, að fyrir hendi var ýtarleg lýs-
ing, gerð af hinum franska lækni, og eftirrit af þeirri lýsingu hefur
landlæknir sýnilega átt í fórum sínum, með því að hann býðst til að
senda hana heilbrigðisráðinu, ef það óski eftir. En ekki er að sjá, að
til þess hafi komið, ög ekki hefur tekizt að hafa uppi á þessu plaggi.
Ókunnugt er einnig, hvort úr því jiefur orðið, að Dr. Chastang birti
skýrslu sína í Frakklandi, og er reyndar sennilegast, að það hafi farizt
fyrir.
í skilmerkilegri fréttagrein, sem birtist í blaðinu Þjóðólfi skömmu
síðar, eða hinn 4. júlí 1865, er nokkru fyllri frásögn um þenna atburð,
bæði aðgerðina sjálfa og tildrög hennar, og er ekki öðrum til að dreifa
sem höfundum en þeim læknunum, sem aðgerðina frömdu, þeim Jóni
Hjaltalín eða Gísla Hjálmarssyni, öðrum eða báðum, eða þá svo nánum
heimildarmönnum, að jafngildir beinum höfundskap. Er Jón Hjalta-
lín til þessa líklegri, svo mikill blaðamaður sem hann var í eðli sínu
og reyndar einnig í verki. Fer greinin í heilu lagi hér á eftir:
SECTIO CÆSAREA eðr keisaraskurðrinn er hið síðasta og ítrasta úr-
ræði, er læknisfræði allra landa ráðgjörir enn í dag, og hefir ráðgjört um
hinar seinni aldir,*)1) í barnsburðarneyð, þegar fæðingin er álitin ómöguleg,
en fóstrið þó atlifandi í móðurlífi, til þess sjálfsagt að bjarga fóstrinu lif-
andi og ósködduðu, og einnig lífi móðurinnar, ef svo vel gæti tekizt. F.n
það er hvorttveggja, að næsta sjaldan hefir að borið að grípa þyrfti til
þess neyðarúrræðis læknisfræðinnar, enda hefir og jafnan þókt hið mesta
vandhæfi á að við hafa keisaraskurðinn, en hann er í því fólginn, að skera
upp líf hinnar lifandi móður til þess að ná fóstrinu lifandi. Svo segir í
nýustu og beztu ritum læknisfræðinnar um þetta mál, að eptir dæmum
þeim, er menn hafi, víðsvegar um Norðrálfuna, einkum frá byrjun þess-
1) Neðanmálsgreinin, er fvlgir fréttagreininni, fer hér á eftir henni.