Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Page 66
Kjartan Már Ómarsson
Dansað á óplægðum akrinum
tólf lík, níu staðir og í lokin eru allir glaðir
Seinnihluta árs 2015 kom út tólfta ljóðabók Sjóns (Sigurjóns B. Sigurðsson-
ar) sem kallaðist gráspörvar og ígulker.1 Spörfuglinn ku vera góður söngfugl
með flókið raddhylki en ígulkerið heilalaust og gaddaklætt skrápdýr fullt
af meltingar- og æxlunarfærum. Sé titillinn vísbending um innihald væri
kannski réttlætanlegt að velta fyrir sér hvort hér væru komnir bandamenn
af bestu sort eða illsamræmanlegar skepnur hvor úr sinni átt. Á kápu bókar-
innar getur jafnframt að líta myndskreytingu þar sem gráspörva og ígulkeri
hefur verið slegið saman í eina hrikalega hringlaga heild. Myndin styður
hugrenningar um rúmfræðilegan samruna þess háfleyga og þess sem hvílir
í djúpunum; að taugaendum ígulkersins maríneruðum í glori og greddu sé
ljáð fögur söngrödd spörfuglsins – eða kannski er niðurstaðan hvorki fugl,
né fiskur? Það má vera að lýsingin sé ögn kynleg, ef ekki hrottaleg, en ekki
má gleyma að Sjón er með réttu skáld „undurs, hryllings og ógna“.2
gráspörvum og ígulkerjum er skipt í fjóra hluta: 1) „i“ 2) „danse grotes-
que“ 3) „ii“ og 4) „draumkvæði úr Suðurhöfum“. Bókin hefst á ljóði sem
kallast „(hólavallagarður)“ en undir lok þess hefur skáldið laumað lykli að
,hugsun‘ hennar til lesanda. Ljóðmælandi lýsir draumförum þar sem hann
á að hafa staðið við „hliðið á suðausturhorni kirkjugarðsveggsins“, „ber-
1 Sýnir (1978); Madonna (1979); Birgitta (hleruð samtöl) (1979); Hvernig elskar maður
hendur (1981); Reiðhjól blinda mannsins (1982); Sjónhverfingabókin (1983); OH! (isn’t
it wild) (1985); Leikfangakastalar, sagði hún, það er ekkert til sem heitir leikfangakastalar
(1986); ég man ekki eitthvað um skýin (1991); myrkar fígúrur (1998); söngur
steinasafnarans (2007); gráspörvar og ígulker (2015).
2 Guðni Elísson, „Við ysta myrkur: Forboðnir listar í ljóðum eftir Sjón“, Ritið 2/2011,
bls. 67–84, hér bls. 67, 71.
Ritið
1. tbl. 19. árg. 2019 (79–98)
Ritrýnd grein
© 2019 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundur greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 101 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.19.1.4
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).