Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2019, Side 75

KjaRTan MÁR ÓMaRSSOn
88
áttundu ljóðabók Sjóns, Leikfangakastalar sagði hún það er ekkert til sem heitir
leikfangakastalar (1986).24
[úr Leikfangakastalar, sagði hún, það er ekkert til sem heitir leikfangakastalar (1986).]
Í gráspörvum og ígulkerjum eru punktar, kommur, tvípunktar og þankastrik
nýtt jafnt og þétt og að því er virðist með ,eðlilegu‘ móti. Texti er vinstri-
jafnaður, leturgerð og leturstærð er sú sama – 10 punkta Bembo – hvort
sem um fyrirsagnir er að ræða eða ljóðmálið sjálft, nema stafabil er ögn
gleiðara í titlum. Skáletranir eru notaðar á stöku stað, til að merkja upphaf
kafla/hluta; í því skyni að sundurgreina orð í ljóðmálinu („hún hefst á til-
vitnun sem inniheldur orðið augnhvíta“ (12)), í tileinkunum („til ásu“ (55))
og þegar mælandi er tilgreindur innan ljóðs („hann:“ (39)) og þá eru sumir
ljóðatitlar innan sviga, t.d. ljóðin „(hólavallagarður)“; „(landsbókasafn)“ og
„(reykjavíkurhöfn)“.25 Höfð eru um þrjú línubil milli titla og ljóðmálsins, þá
24 Opnunarljóð þeirrar bókar sem er ótitlað byrjar til að mynda ekki fyrr en neðst
á blaðsíðunni, í „Fuglahótelið fjórum árum síðar“ myndar ljóðið þríhyrnt form,
líkt og ljóðið væri sjálft goggur eða hópur fugla á flugi séður neðan–/ofanfrá. Í
„neðansjávarkrá“ eru línubil notuð til þess að hluta sundur lokalínuna svo hún
birtist í þremur línum; eitt ljóðið er hreinlega titlað með 6 strikum þar sem næst
fyrsta og næst síðasta strikið er brotið upp við miðjan titil og þá er ljóðið „Guð er
dauður – Lifi bifvélavirkinn“ samsett úr 21 línu þar sem opnunarlínur erinda eru
vinstrijafnaðar en þær sem á eftir fylgja eru talsvert inndregnar og loks er ótitlað ljóð
undir lok bókar með jöfnuðum texta og tæplega 10 orða línum fyrstu fjórar línurnar
en við tekur miðjujafnaður texti sem hefur að geyma allt frá 5 orðum og niður í tvö
í hverri línu, svo úr verður e.k. mynd af sleggju, eða hamarhákarli. Það er svo frá
og með níundu ljóðabók hans ég man ekki eitthvað um skýin (1991) sem er stjörnum
stráð og svigum prýdd að Sjón hættir notkun hástafa alfarið í ljóðum sínum og
tilraunir með myndræna greinarmerkjanotkun koma fyrir með jöfnu millibili.
25 Maður veltir fyrir sér hvort það sem tengi ljóðin sem eru titluð í sviga sé að þau heita
eftir kennileitum í Reykjavík og myndi þannig sérstakan Reykjavíkurkafla þótt þau
standi ekki hlið við hlið. Praktískt eru svigar notaðir sem einhvers konar innskot, fyrir
eitthvað utanaðkomandi sem skiptir ekki jafn miklu máli og meginmálið – eitthvað
sem má hlaupa yfir. Eins er hægt að hugsa þá sem svo að undið sé upp á merkingu
þess sem sett er í svigann líkt og þegar upphrópunarmerki eru notuð í háði. Sem